Chyba nikomu nie trzeba powtarzać, jak ważna jest dla naszego organizmu krew. Nie tylko transportuje ona tlen i substancje odżywcze, które napędzają pozostałe elementy naszego organizmu, ale także może sygnalizować o wielu nieprawidłowościach, które nieleczone, mogą mieć poważne konsekwencje dla naszego zdrowia. Warto więc przeprowadzić odpowiednie badania. Zdarzają nam się częste krwotoki z nosa? Nasza krew nie może skrzepnąć, a nawet najmniejsza rana nieustannie krwawi? W takich sytuacjach powinno się wykonać badanie APTT. Czym tak właściwie jest badanie APTT? Jak zinterpretować wyniki APTT, a także jakie są normy APTT?
Czym jest badanie APTT?
Badanie APTT, czyli inaczej czas kaolinowo-kefalinowy, służy do oceny przede wszystkim drogi wewnątrzpochodnej aktywacji układu krzepnięcia krwi. Można oznaczyć czas kaolinowo-kefalinowy w przypadku monitorowania leczenia heparyną niefrakcjonowaną, ale także podczas diagnostyki i leczenie wrodzonych czy nabytych skaz krwotocznych.
Normy czasu kaolinowo-kefalinowego pozwalają określić przyczyny zaburzeń krzepnięcia krwi. Dzięki niemu potwierdzimy lub wykluczymy ewentualne niedobory jednego z czynników, który ma bezpośredni wpływ na proces krzepnięcia. Normy czasu kaolinowo-kefalinowego określa się dzięki próbce, pobranej z żyły łokciowej. Głównym materiałem jest osocze z 3,8% roztworem cytrynianu sodu.
Jakie są normy APTT?
Normy APTT mierzy się i podaje w sekundach. Jakie więc powinny być prawidłowe wyniki APTT?
Otóż za prawidłową normę APTT uznaje się czas krzepnięcia od 26 do 36 sekund. W tym wypadku jednak, należy pod uwagę wziąć inne czynniki. Laboratoria mogą w każdym przypadku stosować inne jednostki miar, a także pracować z wykorzystaniem różnych odczynników.
Co to oznacza w praktyce?
Otóż tyle, że możemy także spotkać się z normą APTT z zakresu 42 do 50 sekund i również będzie on prawidłowy. Bez względu jednak na laboratorium, które analizuje nasze próbki, należy pamiętać, że wyniki APTT powinien analizować jedynie lekarz specjalista. Samodzielne podejmowanie próby analizy i wnioskowanie, czy mamy do czynienia z APTT poniżej normy, czy APTT powyżej normy może doprowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, a być może nawet, do przeoczenia toczących się w naszym organizmie zaburzeń.
APTT powyżej normy
Jeśli APTT wyniki odbiegają znacząco od normy APTT, oznacza to, że możemy mieć do czynienia zarówno z APTT podwyższonym, jak i APTT niskim. Na początek, skupmy się na APTT wynik podwyższonym. Dlaczego norma APTT przekroczyła dozwolone granice?
Otóż przyczyn dla których APTT jest powyżej normy może być wiele. Wydłużony czas krzepnięcia krwi może wynikać zarówno z nabytych jak i dziedzicznych niedoborów czynników, regulujących proces krzepnięcia. Dodatkowo wpływ na podwyższone APTT może mieć także związek z obecnością swoistych lub nieswoistych czynników, które są nazywane inhibitorami krzepnięcia. Zacznijmy więc, od dziedzicznych przyczyny, które sprawiają, że APTT jest powyżej normy.
Czas kaolinowo-kefalinowy może być wydłużony przez:
- chorobę Willebranda – czyli skłonności do krwawień samoistnych lub po urazach,
- hemofilia – zarówno typu A i typu B,
- niedobory zarówno XII jak i XI czynnika krzepnięcia się krwi.
Skoro wiemy już, z jakich przyczyn dziedzicznych, norma APTT może być podwyższona, sprawdźmy teraz jakie czynniki nabyte, wydłużają czas kaolinowo-kefalinowy. Otóż wynik APTT może być podwyższony, w związku z:
- Niedoborem witaminy K- APTT powyżej normy pojawi się podczas niedoboru witaminy K, która jest istotna w procesie krzepnięcia. Jej brak może być powiązany z długotrwałą antybiotykoterapią, a także ze źle zbilansowaną dietą. Przyczyną mogą być także zaburzenia wchłaniania.
- Chorobą wątroby- wówczas APTT będzie podwyższone.
- Postępującą białaczką.
- Powtarzającymi się poronieniami w przypadku kobiet.
- Silnych krwotoków, które występują u kobiet w ciąży.
Warto także dodać, że norma APTT może być podwyższona również w związku z długotrwałym przyjmowaniem niektórych leków. Zaliczamy do nich:
- heparynę,
- warfarynę,
- acenokumarol.
APTT niskie
Kolejnym przykładem, kiedy APTT norma odbiega od standardów, jest stan, w którym czynnik ten jest zbyt niski. Niskie APTT może więc być objawem wielu chorób, zarówno wrodzonych jak i nabytych. Jeśli APTT jest poniżej normy, przewidywanej przez laboratoria, możemy podejrzewać u danego pacjent nadkrzepliwość krwi.
Jednak z ostateczną diagnozą należy poczekać. Dlaczego?
Zwykle w takich wypadkach przeprowadza się ponowne badanie APTT. Jeśli wynik znów pokaże niskie APTT, diagnoza może zostać potwierdzona. Jeśli wynik APTT jest zbyt niski i potwierdzi się diagnoza trombofili, warto wiedzieć, skąd ona pochodzi. Otóż, są to wrodzone nieprawidłowości w procesie krzepnięcia krwi, dotykają one osoczowych inhibitorów krzepnięcia. Są one niczym innym jak białkiem, którego głównym celem i zadaniem jest zahamowanie procesu krzepnięcia się krwi wewnątrz naczyń krwionośnych.
Warto także wiedzieć, że niskie APTT w wynikach APTT może być zwiastunem wielu innych chorób, którym towarzyszy nadkrzepliwość. Okazuje się, że APTT poniżej normy może świadczyć o:
- nowotworze,
- zespole nerczycowym,
- niedoczynności tarczycy,
- zespole antyfosfolipidowym.
APTT wyniki: Kiedy jeszcze norma APTT będzie obniżona?
Otóż występuje wiele innych czynników, mogących mieć bezpośredni związek z niskim APTT. Obniżenie tego czynnika może wystąpić na skutek przebytych operacji, a także długotrwałej i inwazyjnej diagnostyki. Co ciekawe wpływ na to, może mieć także długotrwałe unieruchomienie.
Kolejnym czynnikiem, który sprzyja występowaniu incydentów zakrzepowo-zatorowych jest stosowanie antykoncepcji hormonalnej. Jest to dość inwazyjna metoda zapobiegania ciąży, z tego względu nie jest polecana kobietom, które znajdują się w podwyższonej grupie ryzyka. Przez to rozumie się przekroczenie 35 roku życia, kobiety palące papierosy, a także te, w których rodzinie są skłonności do incydentów zatorowych.