Duży odsetek kobiet od czasu do czasu doznaje bólu lub dyskomfortu w obszarze jajników. Jakie mogą być tego przyczyny? Sprawdźmy to!
Ból jajnika – charakterystyka schorzenia i funkcje jajników
Jajniki to dwa małe gruczoły zlokalizowane po obu stronach dolnej miednicy. Odgrywają kluczową rolę w rozmnażaniu, cyklu miesiączkowym i rozwoju cech płciowych u kobiet. Każdego miesiąca jeden pęcherzyk dojrzewa w komórkę jajową, która jest uwalniana z jajnika w procesie określany mianem owulacji. U prawie wszystkich kobiet występuje to regularnie od okresu dojrzewania do menopauzy.
Jeśli chodzi o przyczyny bólu jajnika, można wyróżnić wiele powodów, dla których kobieta może odczuwać ból jajników, w tym torbiele jajników, ból spowodowany owulacją, endometrioza, choroba zapalna miednicy mniejszej lub rak jajnika. Możemy wyróżnić ostry lub przewlekły ból jajników. Ostry ból jajników pojawia się stosunkowo szybko (w ciągu kilku minut lub dni) i ustępuje w krótkim czasie. Natomiast przewlekły ból jajników zazwyczaj zaczyna się bardziej stopniowo. Potem trwa kilka miesięcy lub dłużej. Ból jajników może też być ciągły. Może się pogorszyć w przypadku poszczególnych czynności, takich jak ćwiczenia lub oddawanie moczu.
Owulacja jako jedna z przyczyn bólu jajników
Ból owulacyjny jest również znany jako Mittelschmerz, co pochodzi od niemieckich słów oznaczających „ból” i „środek”. Owulacja to proces uwalniania komórki jajowej z jajnika i pojawia się około 14 dnia cyklu miesiączkowego. Niektóre kobiety nic nie odczuwają podczas owulacji, ale inne mogą doznawać silnego dyskomfortu przez kilka minut lub godzin. Mittelschmerz może wystąpić po jednej lub obu stronach ciała i niekiedy towarzyszą mu nudności, krwawienie lub zwiększona wydzielina z pochwy. Jeśli mowa o leczeniu to nie ma potrzeby leczenia w tej sytuacji, chociaż niektóre kobiety przyjmują tabletki antykoncepcyjne, aby zapobiec owulacji i towarzyszącemu jej dyskomfortowi.
Torbiele jajników jako kolejna przyczyna bólu jajników
Torbiele jajników to worki lub kieszonki wypełnione płynem, które mogą pojawiać się na powierzchni jajnika. Znaczna część cyst nie sprawia bólu ani innych objawów. Nawet duże cysty mogą pozostać niezdiagnozowane przez długi okres czasu. Objawy obejmują ból miednicy, a także ból w dolnej części pleców i ud. Kobieta może również odczuwać ból miednicy w okresie miesiączki lub podczas seksu.
Inne objawy to:
- ból podczas wypróżnień,
- nudności,
- wymioty,
- tkliwość piersi,
- uczucie pełnego brzucha,
- ucisk na pęcherz i częste oddawanie moczu.
Torbiele jajników mogą się rozrosnąć i grozić ich pęknięciem. Oznaki wskazujące na pęknięcie torbieli:
- nagły i silny ból brzucha,
- gorączka,
- wymioty.
Endometrioza jako jedna z przyczyn bólu jajników
Stan zwany endometriozą również może być przyczyną bólu jajników. W sytuacji tego zaburzenia tkanka wyściełająca wnętrze macicy wyrasta poza macicę. Ta tkanka nazywa się endometrium. Kiedy wyściela macicę, endometrium zwykle złuszcza się co miesiąc wraz z cyklem miesiączkowym. Kiedy jednak pojawi się poza macicą, może utworzyć blizny oraz zrosty.
Objawy endometriozy obejmują:
- bolesne miesiączki, stosunek płciowy lub wypróżnienia
- nadmierne krwawienie,
- zmęczenie,
- biegunka,
- zaparcie,
- nudności.
Zapalenie narządów miednicy mniejszej jako kolejna przyczyna bólu jajników
Choroba zapalna miednicy (PID) to infekcja dróg rodnych i narządów rodnych u kobiet. Wpływa na macicę, jajowody i jajniki. Ta infekcja może wystąpić naturalnie lub może być przenoszona drogą płciową. PID manifestuje się najczęściej u kobiet w wieku od 15 do 25 lat. Schorzenie to może wystąpić z objawami lub bez. Symptomy mogą być również łagodne lub mylone ze stanami, takimi jak zapalenie wyrostka robaczkowego, ciąża pozamaciczna lub torbiele jajników.
PID może wywołać:
- ból lub tkliwość w obrębie miednicy,
- pieczenie podczas oddawania moczu,
- nudności,
- wymioty,
- nieregularne krwawienie,
- zmiany w wydzielinie z pochwy,
- ból podczas stosunku,
- gorączka,
- dreszcze.
Według amerykańskich naukowców, PID jest główną przyczyną niepłodności u kobiet. Można zdiagnozować tę przypadłość podczas badania miednicy, USG miednicy lub laparoskopii. Leczenie polega na podawaniu antybiotyków i środków przeciwdrobnoustrojowych.
Zespół pozostałości jajników jako kolejna przyczyna bólu jajników
Zespół pozostałości jajników pojawia się tylko w przypadku kobiet, u których usunięto chirurgicznie jajniki i jajowody. Jeśli jakakolwiek tkanka jajnika pozostanie w miednicy, może nadal reagować na hormony i produkować je. Może to wywołać ból, który jest stały lub pojawia się i znika. Kobiety z zespołem pozostałości jajników mogą również odczuwać ból podczas seksu, oddawania moczu lub wypróżnień. Kobieta z zespołem pozostałości jajników może potrzebować leków lub radioterapii, aby zlikwidować pozostałą tkankę jajnika. Zmniejszy to ilość hormonów wytwarzanych przez pozostałą tkankę.
Rak jajnika jako jedna z przyczyn bólu jajnika
Wyróżnić można kilka rodzajów raka jajnika, które mogą prowadzić do bólu jajnika, w tym nabłonkowy rak jajnika, rak zarodkowy jajnika, rak jajnika z komórek zrębowych i rak drobnokomórkowy (SCCO). Chociaż wszystkie są klasyfikowane jako „jajnikowe”, ponieważ dotyczą jajników, różnią się one pochodzeniem, leczeniem i rokowaniem. Wraz z rozwojem tych nowotworów jajnika guzy rosną na jednym lub obu jajnikach. W niektórych rzadkich przypadkach wczesne stadium raka jajnika może wywoływać objawy, ale u znacznej części pacjentek nie pojawiają się one, dopóki rak i wzrost guza nie rozwiną się na tyle, aby wywołać objawy.
Objawy raka jajnika:
- Ból jajników, który jest cięższy lub trwalszy niż dyskomfort związany z cyklem miesiączkowym
- Wzdęcia
- Ból miednicy, lub brzucha (w tym ból jajników)
- Trudności w jedzeniu lub szybkie uczucie sytości
- Objawy ze strony układu moczowego (parcie naglące lub częstotliwość)
Co pomaga na ból jajnika?
Można zastosować środki przeciwbólowe, które można znaleźć w aptece bez recepty, mogą tymczasowo złagodzić ból spowodowany torbielami jajnika. Dostępne preparaty bez recepty (OTC) to ibuprofen, naproksen i acetaminofen. Istnieje także możliwość zastosowania terapii cieplnej, aby złagodzić skurcze. Poduszka rozgrzewająca to kolejna opcja, która może pomóc złagodzić ból związany z torbielami i skurcze menstruacyjne. Przyłożenie termoforu lub poduszki grzewczej do podbrzusza może być nawet tak skuteczne, jak stosowanie leków OTC.
Elektryczne poduszki grzewcze można znaleźć w Internecie lub w lokalnej aptece. Poza tym można także spróbować herbaty imbirowej, aby zmniejszyć stan zapalny i złagodzić ból. Herbata imbirowa to kolejna ziołowa alternatywa naturalnej ulgi w bólu i skurczach. Wykazuje także właściwości przeciwutleniające i przeciwnowotworowe. W jednym z badań imbir zatrzymał wzrost komórek raka jajnika, co doprowadziło naukowców do wniosku, że spożycie imbiru w diecie może leczyć i zapobiegać rakowi jajnika. Jest to jeden z domowych sposobów na ból jajnika, który warto wypróbować.