Zaćma, znana również jako katarakta, to schorzenie oczu, w którym soczewka oka traci swoją przezroczystość, co prowadzi do zaburzenia widzenia. W rezultacie światło nie przechodzi prawidłowo przez soczewkę, powodując rozmycie obrazu, trudności w dostrzeganiu detali oraz ogólne upośledzenie zdolności wzrokowych.
Rodzaje zaćmy
Istnieją różne typy zaćmy, zależnie od lokalizacji zmętnienia w soczewce. Są to:
- Zaćma jądrowa – występuje w centralnej części soczewki.
- Zaćma korowa – objawia się na obwodzie soczewki.
- Zaćma podtorebkowa tylna –zmętnienie nie dotyczy jądra soczewki, lecz jej tylnej torebki.
Jakie mogą być objawy zaćmy?
Objawy zaćmy są zwykle stopniowe i mogą nie być od razu zauważalne. W początkowym stadium często brak widocznych objawów. Dopiero po pewnym czasie pacjent może dostrzec pewne nieprawidłowości, takie jak:
- Rozmycie obrazu
- Stopniowy spadek ostrości wzroku
- Nadwrażliwość na światło
- Problemy z oceną głębi i odległości
- Trudności w widzeniu w nocy i przy słabym oświetleniu
- Problemy z doborem odpowiednich okularów
- Zaburzenia percepcji barw
Jak wygląda leczenie zaćmy?
Usuwanie katarakty jest skuteczną metodą walki z uciążliwymi objawami. Polega to na usunięciu zmętniałej soczewki, która jest źródłem problemów, a zastępowana jest ona nowoczesnym implantem soczewkowym. Mimo, że leczenie zaćmy może wydawać się skomplikowanym zabiegiem, metoda fakoemulsyfikacji, używana do usuwania katarakty, jest stosunkowo prostym i powszechnie wykonywanym zabiegiem okulistycznym. Cała procedura zazwyczaj trwa około 20 minut, a pacjent jest miejscowo znieczulany, co sprawia, że nie odczuwa bólu. Co więcej, ryzyko powikłań jest minimalne. Warto podkreślić, że jedynym skutecznym sposobem na zwalczenie katarakty jest jej chirurgiczne usunięcie, ponieważ niestety leki nie przynoszą poprawy.
Jak wygląda taka procedura?
- Lekarz rozpoczyna od wykonania niewielkiego nacięcia o długości około 2 milimetrów.
- Następnie, za pomocą urządzenia generującego ultradźwięki, soczewka zmętniała jest delikatnie rozdrabniana.
- Pozostałości zostają starannie usunięte z oka.
- Precyzyjnie wprowadza się indywidualnie dobrany implant w miejsce starej soczewki.
- Na zakończenie, lekarz zabezpiecza miejsce początkowego nacięcia.
Pacjent po zakończonym zabiegu spędza krótką chwilę w pokoju wypoczynkowym. Usunięcie katarakty można przeprowadzić w trybie ambulatoryjnym, co pozwala pacjentowi wrócić do domu tego samego dnia.
O czym warto pamiętać po zabiegu?
Jest to prosty zabieg, lecz jak po każdej procedurze medycznej, wymaga pewnego czasu na powrót do normalnego funkcjonowania. Oko musi się zagoić i przyzwyczaić do nowej sytuacji. Aby rekonwalescencja przebiegła sprawnie i bezproblemowo, warto przestrzegać kilku zasad:
- Ochrona oczu: Chronić oczy przed zabrudzeniem i zanieczyszczeniem, stosując okulary przeciwsłoneczne i unikając miejsc o dużym zapyleniu.
- Unikanie nadmiernego wysiłku fizycznego: W pierwszych kilku tygodniach po zabiegu unikać większego wysiłku fizycznego, szczególnie unikając dźwigania ciężarów, schylania się, wstrząsów i przeciążeń.
- Unikanie prowadzenia pojazdów: W pierwszych dniach po operacji unikać prowadzenia pojazdów, aby dać czas oku na pełne wygojenie.
- Wizyty kontrolne: Regularnie zgłaszać się na wizyty kontrolne u lekarza i ścisłe stosować się do jego zaleceń odnośnie do leków czy postępowania po operacji.
Dbałość o te zasady pomoże zapewnić, że rekonwalescencja po zabiegu usuwania katarakty przebiegnie sprawnie i zminimalizuje ewentualne ryzyko powikłań.
Czy zaćma może nawrócić?
Po operacji wszczepienia nowej soczewki istnieje pewność, że zaćma nie pojawi się ponownie. To znacząca zaleta tego zabiegu, dając pacjentom pewność, że nie będą musieli ponownie zmagać się z tym schorzeniem. Niemniej jednak, czasami u osób, które przeszły zabieg usunięcia zaćmy, mogą pojawić się ponownie pewne objawy, takie jak rozmycie obrazu, spadek percepcji kolorów i kontrastów czy widzenie podwójne. Jednak nie jest to nawrót choroby, lecz raczej zmętnienie tzw. tylnej torebki, która jest naturalną strukturą oka, w której zazwyczaj znajduje się soczewka. W czasie operacji zaćmy ta torebka nie jest usuwana, a u niektórych pacjentów może ulec zamgleniu w późniejszym okresie. Nie ma jednak powodów do niepokoju, ponieważ w takim przypadku wystarcza przeprowadzenie krótkiej i bezbolesnej procedury tzw. kapsulotomii tylnej. Ta procedura polega na wykonaniu laserem niewielkiego otworu w zmętniałej torebce soczewki, aby przywrócić jasność widzenia.
W jaki sposób można uniknąć zaćmy?
Istnieje kilka sposobów, dzięki którym możemy znacznie zwiększyć nasze szanse na uniknięcie tego schorzenia. Co warto zrobić?
- Rzuć palenie.
- Zachowaj zdrową dietę, bogatą w błonnik, witaminy i przeciwutleniacze, jednocześnie ograniczając spożycie tłuszczów nasyconych i cukrów prostych.
- Prowadź regularną aktywność fizyczną.
- Daj oczom odpowiednią przerwę podczas pracy z komputerem, tabletem lub smartfonem.
- Chroń swoje oczy przed promieniowaniem UV.
- Dbaj o ogólne zdrowie, ponieważ niektóre choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, zwiększają ryzyko zaćmy.
Pamiętaj, że mimo możliwości kontroli pewnych czynników ryzyka, całkowite uniknięcie zaćmy nie zawsze jest możliwe. W miarę postępującego wieku ryzyko jej wystąpienia wzrasta naturalnie. Dlatego istotne jest systematyczne monitorowanie stanu zdrowia oczu oraz prowadzenie zdrowego stylu życia, aby w jak największym stopniu dbać zarówno o kondycję oczu, jak i ogólny stan zdrowia.