Helminty lub robaki to pasożyty, które odżywiają się kosztem żywiciela i uwalniają toksyny, wpływające na narządy i układy wewnętrzne. Najczęstszymi grupami pasożytów są obleńce i askarydy, które z reguły występują u małych dzieci mających kontakt ze środowiskiem w sposób mało higieniczny.
Robaki zaburzają wchłanianie składników odżywczych, minerałów i witamin, ponieważ pobierają je do swojej aktywności życiowej. Z kolei zatrucie wydalanymi przez nie produktami uszkadza wątrobę, przewód pokarmowy, a w ciężkich przypadkach, gdy nie podjęto w porę interwencji — mięśnie, płuca, oczy, mózg.
Drogi zarażenia robakami
- Kontakt z ziemią i wodą, w których znajdują się jaja pasożytów (piaskownica i kałuża nie są tu wyjątkiem);
- Spożywanie żywności, która nie została poddana odpowiedniej obróbce — żywność roślinna, mięso i ryby mogą zawierać jaja robaków;
- Zaniedbanie higieny;
- Przenoszenie robaków z matki na dziecko podczas porodu;
- Regularny kontakt ze zwierzętami, zwłaszcza tymi, które przebywają na zewnątrz lub wychodzą na zewnątrz;
- Zwiedzanie pokoju z owadami;
- Kontakt z dziećmi, które są już zakażone;
- Niska odporność;
- Podróż do innego kraju, co powoduje stres i niepełną aklimatyzację.
Na podstawie przyczyn choroby nietrudno jest opracować system minimalnej profilaktyki. Należy uczyć dziecko regularnego mycia rąk, karmić je tylko odpowiednio przygotowaną żywnością i zapewnić kontrolę sanitarną w domu.
Niemniej jednak nigdy nie wykluczono kontaktu ze zwierzętami zewnętrznymi i lizania huśtawek, czego skutkiem jest zarażenie pasożytami w jelitach. Nie wszystkie helmintomy są aktywne od razu — mogą przetrwać lata w stanie uśpienia Dlatego tak ważne są regularne badania, zwłaszcza u dzieci.
Klasyfikacja pasożytów
Różne rodzaje robaków wpływają na organizm w odmienny sposób i mają swoje własne cechy charakterystyczne — zarówno jeśli chodzi o cykl rozwojowy, jak i wygląd oraz szkody, które powodują. Istnieją trzy najczęściej spotykane grupy robaków — nicienie, cestodozy i przywry.
Pierwszą grupę stanowią robaki primiparous. Żyją one w glebie i wodzie, dlatego łatwo się nimi zarazić w piaskownicy i na zewnątrz. Do tej grupy należą najczęściej występujące obleńce i askarydy, a także ankylostomy, trichinellas i rishta. W zależności od tego, który pasożyt wywołał zakażenie, wyróżnia się askariozę, enterobiasis, trichocephaliasis itd.
Cestodozy to tasiemce, które mogą żyć zarówno w jelitach, jak i w narządach (zwykle żyją tam larwy tetry, bąblowca, pęcherzyków płucnych). W zależności od tego, który z tych rodzajów robaków występuje u dzieci, wyróżnia się bąblowicę, teniazę, hymenolepidozę itp.
I ostatnia z trzech popularnych grup to trematozy, wywoływane przez przywry. Jest to kilka gatunków płazińców — schistosoma, motylica kocia/jelitowa i leukochloridium. Powodują one opisthorchiasis (rozprzestrzeniają się za pośrednictwem ryb z rodziny karpiowatych) i fascioliasis (atakują wątrobę i układ żółciowy, zakażenie przez rośliny lub wodę).
Objawy
Objawy są liczne i zależą od rodzaju jaj helmintów. Następnie omówimy ogólne objawy wszystkich inwazji pasożytniczych, a potem enterobiazy, askaryozy i 5 innych rodzajów inwazji.
Częste objawy:
- Zwiększona drażliwość, niespokojny sen, zmniejszona skrupulatność i koncentracja uwagi, częste napady złości i gniewu;
- Zwiększony apetyt związany z aktywnym odchudzaniem;
- Objawy ze strony układu pokarmowego — biegunka, zaparcia, nudności, ból w prawej części brzucha;
- Zawroty i bóle głowy;
- Alergie pokarmowe;
- Przepływ nosowy;
- Choroby i zakażenia układu płciowego;
- Łamliwe paznokcie/włosy;
Enterobiasis to helminthiasis, w której dochodzi do zakażenia organizmu przez robaki obłe. Larwy wylegają się z jaj w ciągu 4-6 godzin, a w ciągu 2-4 tygodni stają się dorosłe — okrągłe, szarawe lub białe robaki o długości 5-10 mm. Zamieszkują w jelicie ślepym i wyrostku robaczkowym, a jaja składają poza odbytem — w nocy samice pinwormów wychodzą w tym celu na powietrze. Ten mechanizm rozmnażania prowadzi do intensywnego swędzenia w nocy — stąd niespokojny sen, rzucanie się i obracanie, krzyki.
Dodatkowe specyficzne objawy:
- Nocne oddawanie moczu;
- Szlifowanie zębów;
Askarydoza jest helmintozą, w której organizm jest zaatakowany przez askarydy. Te robaki są większe, a średnia długość dorosłego wynosi 25-30 cm. Larwy i jaja dostają się do organizmu, gdy świeże owoce i warzywa nie są dostatecznie odkażone. Rozwijają się one w jelicie, a następnie przechodzą do naczyń limfatycznych i krwionośnych, skąd wraz z krwią i limfą są rozprowadzane po całym organizmie do wątroby, serca i płuc. Następnie dostają się do jamy ustnej i są ponownie połykane. Od tego momentu zaczynają się rozwijać dorosłe askarydy. Trwa to około 3 miesięcy.
Jak podejrzewać obecność robaków u dzieci?
- Powiększają się wątroba, śledziona, węzły chłonne;
- Gorączka, czasami do 38 stopni;
- Złe samopoczucie i osłabienie;
- Rozwijają się choroby układu oddechowego, takie jak zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli i astma oskrzelowa;
- Spada ciśnienie krwi;
- Objawy żołądkowo-jelitowe, takie jak zaparcia, biegunka, nudności i wymioty,
- Ból w postaci skurczów;
- Lęk przed światłem;
- Koszmary nocne;
- Suchy kaszel — plwocina o pomarańczowym zabarwieniu z krwawymi plamkami.
Askarydy są trudniejsze do wyleczenia niż pinwormy, ponieważ samica składa prawie 250 000 jaj dziennie. Nigdy nie należy polegać na ludowych metodach ani kupować pierwszej pomocy, którą można znaleźć w aptece, ale zawsze należy skonsultować się ze specjalistą.
To nie są wszystkie robaki, które atakują dzieci. Na świecie istnieje ponad 300 rodzajów helmintów, a w samej Europie jest ich 70. Oprócz dwóch wyżej wymienionych typów bardzo często występuje jeszcze 5 innych:
- Trichocephalosis — charakteryzuje się opóźnieniem w rozwoju fizycznym i intelektualnym, ale na ogół przebiega prawie bezobjawowo;
- Opisthorchiasis — gorączka, powiększone węzły chłonne, wysypka skórna;
- Hymenolepiaza — główną konsekwencją jest nieżyt nosa;
- Toksokaroza — ma wiele objawów, które odróżniają ją od innych zakażeń helmintami: zapalenie rogówki, kaszel z odksztuszaniem, zapalenie powiek, zapalenie siatkówki i naczyniówki, obrzęk twarzy;
- Tasiemiec szeroki — charakteryzuje się anemią, zaburzeniami pracy jelit, bólami brzucha.
U niemowląt objawy mogą pojawić się po kilku tygodniach życia, jeżeli jaja i larwy robaków zostały przeniesione przez matkę, np. podczas porodu. Typowymi objawami są: brak przyrostu masy ciała, nadmierne ślinienie się, wysypka, bladość, sinica pod oczami i zaparcia. Dziecko jest ciągle niespokojne, krzyczy, źle śpi i je.
Robaki są często przyczyną nieprawidłowości w płucach i są diagnozowane za pomocą badania ultrasonograficznego lub rentgenowskiego. Pasożyty, w szczególności bąblowce, mogą uszkadzać nie tylko narządy oddechowe, ale także przemieszczać się dalej, do mózgu i serca. W miejscach rozwoju helmintów w płucach pojawiają się blizny i zrosty, a kształt płuc zaczyna się zmieniać. Takie zmiany wywołują wiele chorób: astmę, zwłóknienie, zapalenie oskrzeli, zapalenie opłucnej, rozedmę płuc itp. Jeżeli nicień dostanie się do płuc, powstaje bąblowica, w której pasożyt rozwija się w postaci cysty.
Objawy zależą w większym stopniu od tego, jaki helmint zaatakował organizm, ale niepokój dziecka i obecność wyżej wymienionych wspólnych objawów powinny zaalarmować rodziców. Jeśli zauważysz objawy robaków, umów się na wizytę u pediatry lub gastroenterologa w celu wykonania badań w odpowiednim czasie.
Odrobaczanie dzieci — diagnoza
Robaki u dzieci diagnozuje się w różny sposób — w zależności od rodzaju robaków, którymi dziecko jest zarażone, lokalizacji jaj, toksyn znajdujących się w organizmie, diagnoza będzie inna.
Aby postawić diagnozę, można zlecić wykonanie badań:
- Badania krwi — wykazują anemię, poziom hemoglobiny i eozynofilów;
- Test na pasożyty — w 99% przypadków pozwala wykryć helmintozę, a w większości przypadków — określić jej dokładny typ (materiałem do badania jest krew pobrana z żyły);
- Badanie stolca — w stolcu nie można znaleźć jaj, nawet jeśli doszło do zakażenia; aby mieć pewność co do obecności robaków, należy wykonać tę diagnostykę trzykrotnie, co wymaga czasu;
- Wymaz — jest to szczególnie skuteczne w przypadku zarażenia pluskwami, ponieważ ich jaja znajdują się na zewnętrznej stronie odbytu;
- Badanie kału w kierunku dysbakteriozy;
- Jeśli podejrzewa się chorobę narządów wewnętrznych, nie tylko przewodu pokarmowego — tomografia komputerowa, rentgen i ultrasonografia.
Diagnostyka pozwala na dokładne określenie rodzaju pasożyta i zalecenie odpowiedniego leczenia. Lekarz przepisuje leki, dietę, dodatkowe zabiegi wspomagające oraz zalecenia dotyczące pielęgnacji i higieny.
Odrobaczanie dzieci — leczenie
Odrobaczanie dzieci obejmuje kilka etapów — przygotowanie, terapię i oczyszczanie. Przez cały okres leczenia konieczna jest ogólna profilaktyka i odpowiednia higiena, aby uniknąć ponownego zarażenia lub zarażenia członka rodziny. Niektóre rodzaje robaków, np. robaki wątrobowe lub bąblowce, można usunąć tylko chirurgicznie.
Etap przygotowawczy polega na przyjmowaniu sorbentów — Smecta, Entignin — w celu wchłonięcia toksyn i oczyszczenia organizmu. Następnie stosuje się leki przeciwhistaminowe, które łagodzą ogólny świąd i zapobiegają powstawaniu reakcji alergicznych na leki.
Odrobaczanie dzieci na etapie podstawowym polega na bezpośrednim podawaniu leków przeciwrobaczycowych w postaci tabletek, czopków lub zawiesin. Leki dobiera się w zależności od rodzaju helminta, indywidualnych wskazań i przeciwwskazań. Niektóre leki przeciwrobacze działają w dwóch etapach:
- Pierwszy kurs zabija już opracowane okazy;
- Drugi kurs pomaga uporać się z larwami i jajami (przepisywany 2 tygodnie po pierwszym kursie).
Oczyszczanie ma na celu pozbycie się z organizmu resztek martwych pasożytów, na tym etapie stosuje się sorbenty, lewatywy i preparaty żółciopędne. Pomóż dziecku, dodając do diety zioła na odrobaczanie, surową marchew, produkty mleczne, gruboziarniste pieczywo, owoce, warzywa, olej rybny, orzechy, zwłaszcza włoskie i ziemne.
Ponadto można stosować kompleksy witamin, żelazo, minerały i specjalną dietę, aby pomóc organizmowi w powrocie do zdrowia po poważnych zmianach chorobowych, zwiększając poziom hemoglobiny, przywracając funkcje wątroby i wzmacniając cały organizm. Lekarz opracuje szczegółowy plan leczenia, aby uniknąć wszelkich skutków ubocznych. Testy kontrolne są obowiązkowe. Samodzielne leczenie i odstępstwa od planu są niedozwolone.