Odpowiednia ilość snu pozwala człowiekowi odpocząć i zmierzyć się z trudami dnia następnego. Na zaburzenia snu skarży się spora liczba osób. Jednorazowa bezsenność nie jest powodem do zmartwień. Jednak jeżeli problem pojawia się regularnie, to trzeba znaleźć jego podłoże i rozpocząć z nim walkę. Jakie są przyczyny bezsenności? Jak sobie z nią radzić? Jakie są najbardziej znane rodzaje problemów ze snem? Sprawdźmy!
Jakie rodzaje zaburzeń snu można wyróżnić?
Wbrew pozorom problemy ze snem to nie tylko bezsenność. Istnieje także wiele innych rodzajów zaburzeń snów, które powodują, że człowiek jest przemęczony i nie może prawidłowo funkcjonować. Nie każdy zdaje sobie sprawę, że wiele z tych schorzeń można leczyć bądź załagodzić objawy. Nieleczone zaburzenia snu mogą nieść za sobą wiele negatywnych skutków.
Rodzaje bezsenności
Do najbardziej rozpowszechnionych rodzajów zaburzeń snu są zaliczane:
- Narkolepsja inaczej nazywana Hipersomnią. Jest to choroba, która objawia się napadami nagłego snu w ciągu dnia. Człowiek chory potrafi zasnąć w najmniej oczekiwanym momencie. Na narkolepsję najczęściej zapadają osoby między 35 a 45 rokiem życia. Choroba częściej dotyka mężczyzn. Nie ma wpływu na długość życia i jest nieuleczalna. Można jedynie stosować środki farmakologiczne, które stymulują ośrodek układu nerwowego i pomagają zmniejszyć nadmierną senność.
- Lunatykowanie to potoczna nazwa Somnambulizmu lub sennowłóctwa. Osoba chora, czyli tzw. lunatyk wykazuje nadmierną aktywność fizyczną w trakcie snu. W tym czasie może wykonywać praktycznie wszystkie czynności. Spora liczba osób wyobraża sobie lunatyka jako człowieka chodzącego we śnie z wyciągniętymi przed siebie rękoma. Co prawda, nie jest to błędne wyobrażenie jednak nie do końca dokładne. Chory może gotować, przestawiać meble, a nawet wykazywać agresywne zachowanie. Sennowłóctwo jest dość niebezpiecznym schorzeniem zarówno dla lunatyka, jak i osób w jego otoczeniu, ponieważ on sam nie zdaje sobie sprawy z tego co robi we śnie. Problem dotyka najczęściej dzieci, ale u dorosłych też może się pojawić. Do tej pory nie wskazano przyczyny lunatykowania. Nie ma też możliwości leczenia choroby.
- Chrapanie pierwotne to objaw zaburzenia oddychania w trakcie snu. Przy wdechu pojawia się charakterystyczny dźwięk. Bardzo często spowodowany jest dysfunkcją mięśni górnych układu oddechowego.
- Koszmary senne. Sny to obrazy, które podświadomie wytwarza nasz mózg. Mogą one się pojawiać z różnych powodów np. obejrzanego filmu, czy trudnej sytuacji, z którą człowiek nie może poradzić sobie w ciągu dnia. Koszmary bardzo często dotykają dzieci. Koszmarom może towarzyszyć lęk. Niektórzy z nas szybko zapominają o tym, co im się śniło, jednak inni jeszcze długo pamiętają wizję. Koszmary senne częściej mają kobiety niż mężczyźni.
- Lęki nocne polegają na nagłym wybudzeniu, któremu towarzyszą krzyk, lęk, a nawet ataki paniki. Po wybudzeniu osoba z lękami czuje się zdezorientowana. Nie wie, co się stało. Mogą się również pojawić rozszerzone źrenice, zwiększone napięcie mięśni i nadmierna potliwość.
Bezsenność – najbardziej rozpowszechnione zaburzenie snu
Bezsenność, czyli insomnia to jeden z najczęstszych zaburzeń snu. Można wyróżnić jej trzy rodzaje.
- Bezsenność krótkotrwała z reguły trwa powyżej tygodnia, ale nie dłużej niż trzy miesiące. Jeszcze całkiem niedawno bezsennością krótkotrwałą nazywano problemy z zasypianiem, częste wybudzanie lub złą jakość snu. Dopiero po przeprowadzonych badaniach amerykańscy specjaliści zdefiniowali to pojęcie.
- Bezsenność przygodna, jak sama nazwa mówi, pojawia się tylko sporadycznie i najczęściej trwa nie więcej niż kilka dni.
- Bezsenność przewlekła to ta, która trwa powyżej 3 miesięcy i nie ustępuje.
Insomnia krótkotrwała i przygodna nie są zbyt dokuczliwe. Objawiają się przede wszystkim wzmożonym zmęczeniem i sennością w ciągu dnia.
Natomiast bezsenność przewlekła ma znacznie większy wpływ na organizm człowieka. Jego nastrój znacząco się pogarsza, podobnie zresztą jak sprawność intelektualna i psychomotoryczna. Osoba mająca długotrwałe zaburzenia snu staje się bardziej apatyczna, drażliwa. Ciężko się jej też skupić na codziennych obowiązkach i nawet najprostsze zadania okazują się przeszkodą nie do pokonania.
Tylko przewlekła bezsenność jest traktowana jako choroba.
Jakie są przyczyny bezsenności?
Ustalenie tego, jakie są przyczyny bezsenności, często jest niezwykle trudne. Insomnia krótkotrwała, czy przygodna mogą mieć podłoże chwilowe. Najczęściej powodem problemów ze snem jest stres.
Piętrzące się kłopoty, zbyt wymagający szef lub kłopoty dziecka w szkole wystarczą, by negatywne myśli nie dawały nam spać. W dzisiejszych czas stres jest nieodłącznym elementem naszego życia. Czasami nawet nie wiemy, że nasz organizm nie jest w stanie sobie z nim poradzić. Bezsenność to swego rodzaju obrona.
Innym powodem problemów ze snem może być, chociażby częsta zmiana czasu, choroba, czy przykra sytuacja, która nas spotkała, np. śmierć bliskiej osoby, koniec związku lub utrata pracy.
Co ciekawe, przyczyny bezsenności mogą pojawiać się także z naszej winy.
Jak możemy zawinić?
- Spożywanie zbyt dużej ilości środków pobudzających np. alkoholu, kawy, narkotyków.
- Krótkie drzemki w ciągu dnia.
- Źle wywietrzone pomieszczenie.
- Zbyt wysoka temperatura w pokoju.
- Wzmożony wysiłek fizyczny przed snem.
- Brak jakiejkolwiek aktywności fizycznej w ciągu dnia.
- Spożywanie ciężkich i tłustych potraw przed snem.
- Brak regularnych godzin snu.
- Czytanie książek, czy prasy, oglądanie telewizji w łóżku.
- Obecność urządzeń w sypialni, które zakłócają ciszę.
Zaburzenia snu u kobiet mogą być spowodowane zespołem napięcia przedmiesiączkowego.
Jakie są przyczyny bezsenności przewlekłej?
Jak wspomniano wcześniej, tylko bezsenność przewlekła uznawana jest za chorobę. Na długotrwałe problemy ze snem skarży się coraz większa liczba osób. Duży wpływ na bezsenność ma na pewno nasz styl życia. Większość z nas żyje w zastraszającym tempie. Obowiązki zawodowe, domowe, częste kłopoty finansowe, problemy rodzinne, czy inne przykre sytuacje powodują, że nasz organizm nie jest na tyle silny, by to wszystko przetrwać i zaczyna się buntować.
Warto jednak zaznaczyć, że bezsenność przewlekła może mieć także zupełnie inne podłoże. Należy wyróżnić te, które spotykane są najczęściej.
- Bezsenność psychofizjologiczna. Spowodowana jest zaburzeniami behawioralnymi. Polega na tym, że osoba cierpiąca na bezsenność nadmiernie skupia się na problemach ze snem. Głęboko zastanawia się, jakie są przyczyny bezsenności i jak sobie z nimi poradzić. Z reguły skutek jest odwrotny do zamierzonego. Bowiem sen wcale nie przychodzi, a rozwiązanie nie zostało znalezione.
- Bezsenność idiopatyczna. Pojawia się głównie w dzieciństwie i utrzymuje się przez następne lata życia. Nie ma konkretnej przyczyny, ale może być spowodowana uszkodzeniami pewnych struktur mózgu, które odpowiedzialne są za czuwanie i sen.
- Bezsenność wtórna spowodowana chorobami somatycznymi, czyli fizycznymi. Zaburzenia snu pojawiają się w wyniku nasilenia objawów choroby np. dusznicy bolesnej (duszności, ból w okolicach mostka i klatki piersiowej).
Zaburzenia psychiczne – przyczyną bezsenności przewlekłej?
Sen, psychika i mózg są ze sobą ściśle związane. Spora część osób cierpiących na bezsenność musi zmierzyć się także z pewnymi zaburzeniami psychicznymi.
- Depresja to podstępna choroba. Powoduje, że człowiek negatywnie patrzy nie tylko na aspekty swojego życia, ale też na własną osobę. Nastrój z dnia na dzień się pogarsza i nic nie ma sensu. Ludzie z depresją często zatracają się w swoich myślach, w których nie ma ani odrobiny pozytywizmu. Natłok myśli i przekonanie o własnej beznadziejności prowadzi do tego, że pojawia się bezsenność.
- Zaburzenia lękowe często powstają na skutek traumatycznych wydarzeń. Wystarczy być ich uczestnikiem lub biernym obserwatorem. Inną przyczyną ich obecności może być słabe zdrowie psychiczne, nadużywanie substancji psychoaktywnych, własna osobowość lub dziedziczność.
- Nerwica jest jednym z zaburzeń lękowych. U osoby chorej niektóre sytuacje mogą wywoływać nieuzasadniony lęk. Nerwicy mogą towarzyszyć silne bóle głowy, klatki piersiowej, mdłości, skoki ciśnienia, impotencja, nadmierna potliwość, problemy skórne, czy właśnie omawiana bezsenność.
- Natrętne myśli pojawiły się w tym tekście już parokrotnie. Niestety nie da się ich wyłączyć. Nasze myśli cały czas krążą w głowie, szczególnie przed snem, kiedy nie można się skupić na czymś innym, co mogłoby odwrócić naszą uwagę.
- Choroba afektywna dwubiegunowa. Charakteryzuje się stanami depresyjnymi i maniakalnymi. Mogą one występować oddzielnie lub jednocześnie. Choremu bardzo ciężko jest funkcjonować w otaczającym go świecie. Ma problemy z pracą, koneksjami rodzinnymi i koleżeńskimi. Jednym z objawów choroby jest właśnie bezsenność.
Leczenie bezsenność
Bezsenność nie zawsze wymaga wizyty u lekarza. Czasami wystarczy zmiana trybu życia.
- Ograniczanie stresu w miarę możliwości.
- Rezygnacja z używek.
- Częste wietrzenie pomieszczeń.
- Rezygnacja z nawet krótkich drzemek w ciągu dnia.
- Znalezienie czasu na relaks.
- Wdrożenie codziennej aktywności fizycznej.
- Unikanie spożywania tłustych i ciężkich posiłków.
- Usunięcie z sypialni urządzeń zakłócających spokój.
Jeżeli te zabiegi nie przyniosą zamierzonych rezultatów, to warto skorzystać z pomocy specjalisty. Pomoże on znaleźć przyczynę bezsenności i ewentualnie wdroży leczenie farmakologiczne. Można także pomyśleć o delikatnych herbatkach lub tabletkach ziołowych dostępnych bez recepty. Pozwolą nam one się wyciszyć i zrelaksować.