W poniższym artykule poruszymy kwestie dotyczące operacji kręgosłupa.
Operacja odcinka lędźwiowego
Większość schorzeń, które znajdują się w odcinku lędźwiowym można pokonać poprzez wykonanie operacji w momencie, gdy tradycyjne środki zapobiegawcze oraz rehabilitacja nie dają efektów. Tego typu operacje, w zależności od techniki, jaką są wykonywane trwają od 1h do 2,5h. Na czas operacji pacjent jest najczęściej usypiany, lecz przy metodach mniej inwazyjnych może być on poddany miejscowemu znieczuleniu.
W momencie, gdy operacja przeprowadzana jest endoskopowo, to lekarz wykonuje delikatne cięcie, pozostawiając dostęp do kanału kręgowego. Tym samym ma możliwość manewru, za pomocą endoskopu, pomiędzy blaszkami łuków oraz tkankami, które nie są uszkadzane. Operacja odcinka lędźwiowego kręgosłupa z dostępu bocznego, przeprowadzana jest w momencie, gdy mamy do czynienia z mniejszym schorzeniem, np. w przypadku małych przepuklin. Zabieg przeprowadzony z dostępu bocznego jest to jedna z lepszych metod, gdyż w trakcie jego przebiegu pacjent nie odczuwa dyskomfortu i bólu. Wynika to z faktu, że zestaw endoskopowy wprowadzany jest przez otwór międzywyrostkowy kręgosłupa.
Operacja odcinka piersiowego
Podczas operacji endoskopowej, ze względu na lokalizację kręgów, powinna zostać wykonana wentylacja jednooskrzelowa w momencie, kiedy pacjent jest bardzo dotleniony, czyli jego wydychane powietrze nie zawiera zbędnych toksyn, np. w wyniku palenia papierosów. W przypadku, gdy pacjent nie ma w pełni czystego oddechu, można znaleźć przyczynę generacji zanieczyszczeń i usunąć lub częściowo ją zniwelować. Jednak mimo tego, w celu ochrony zdrowia pacjenta, stosowane jest w takim przypadku miejscowe znieczulenie.
Ten rodzaj operacji jest bardzo wymagający, gdyż trzeba wszystkie czynności oddechowe przenieść na jedno płuco. W ten sposób uzyska się dostęp do interesującej części kręgosłupa. Przecinana jest opłucna nad kręgosłupem i wytwarzana niedodma płucna dla odsłonięcia docelowych kręgów. Konieczne jest, by pacjent po operacji miał założony drenaż opłucny.
Następnym krokiem jest rozprężenie płuca i zaszycie dziury, która umożliwiała lekarzowi dostanie się do kręgosłupa. Tego typu zabiegi różnią się od innych ze względu na dostęp do odcinka kręgosłupa. Można się do niego dostać od przodu, przez klatkę piersiową lub skorzystać z dostępu tylno-bocznego, który jest bezpieczniejszy. W przypadku dostępu bocznego lekarz musi wprowadzić drążek endoskopowy poprzez mięśnie przykręgosłupowe, które są lekko rozwarstwiane. W ten sposób omijany jest kanał kręgowy przy jednoczesnym zmniejszeniu ryzyka uszkodzenia wrażliwych struktur.
Operacja odcinka szyjnego
Lekarz specjalista, operacje na kręgosłup szyjny może zrobić po uprzednim kontakcie z anestezjologiem. Operacje przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym. W momencie, gdy zabieg będzie przeprowadzany z dostępu przedniego, pacjent musi leżeć na plecach.
W celu dostania się do odpowiedniego odcinka kręgosłupa należy wykonać nacięcie poprzeczne lub podłużne. Jego lokalizacja oraz strona (prawa/lewa) jest uzależniona od chirurga i umiejscowienia kręgu operowanego. W zależności od tego, jaki jest przebieg operacji, w ranie umieszcza się dren lub sączek, który ma za zadanie odprowadzić krew z miejsca operowanego.
W ten sposób ryzyko pojawienia się dolegliwości pooperacyjnych jest mniejsze. Sączek lub dren usuwa się po około 1-2 dniach. Po tygodniu na ranę pooperacyjną zakładane są szwy. Przez jakiś czas lekarz przepisuje pacjentowi kołnierz. Jednak gdy operacja przeprowadzana jest z dostępu tylnego, wówczas korzysta się z pojedynczego toru wizyjnego. W tym przypadku wykonuje się cięcie skórne poprzeczne lub podłużne wzdłuż mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego po prawej stronie. Następnie tkanki przykręgosłupowe są odwarstwiane w celu dotarcia do obszaru, który będzie operowany. Po operacji przeprowadzana jest kontrola radiologiczna.
Przepuklina kręgosłupa
W przypadku przepukliny, pacjent, przy wykorzystaniu metody endoskopowej, jest znieczulany miejscowo. Czas operacji zależny jest od wielkości przepukliny i waha się w przedziale od pół do jednej godziny. W przypadku odcinka lędźwiowego oraz piersiowego, usuwając przepuklinę lub wypuklinę, najczęściej stosuje się metodę, przy, której wykorzystywany jest dostęp tylno-boczny. Natomiast w odcinku szyjnym z reguły dostęp przedni.
Można usunąć samą przepuklinę lub przepuklinę razem z dyskiem. W jego miejsce natomiast wszczepia się odpowiedni implant międzytrzonowy. Podczas operacji skóra jest cięta, a przez powstałą szparę chirurg wprowadza wąską kaniulę endoskopu i prowadzi ją precyzyjnie w miejsce występowania przepukliny. Materiał uciskający struktury nerwowe jest usuwany od wewnętrznej strony przepukliny. Lekarz w ten sposób zmniejsza ryzyko ewentualnego uszkodzenia wcześniej operowanego odcinka.
Operacja kręgosłupa, a implanty dysków
Wyróżnia się dwie następujące metody implantacji dysków, takie jak:
Implantacja całkowita dysku
Podczas niej usuwa się cały dysk, który może powodować wystąpienie choroby zwyrodnieniowej lub powodować uszkodzenie znajdujących się obok elementów. Na jego miejsce, pomiędzy dwa sąsiadujące kręgi, wszczepia się implant. Implantacja jądra dysku odbywa się poprzez jego usunięcie, a następnie zastąpienie implantem tylko części środkowej dysku, czyli jądra. Implanty, które znajdują się pomiędzy poszczególnymi częściami dysku, nie tylko go odciążają, ale także wspomagają stawy międzykręgowe kręgosłupa. Operację tę, jak i i prawie każdą inną, która dotyczy kręgosłupa, przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym, lecz w tym przypadku jest to znieczulenie dotchawiczne, a czas trwania zabiegu to 1.5 godziny. W dostępie tylnym przeprowadza się większości zabiegów wszczepiana implantów dysków.
Po wykonaniu cięcie skóry chirurg odwarstwia mięśnie od kręgosłupa w pobliżu dysku, który jest operowany. Dysk jest w całości usuwany lub doktor pozbywa się części, która jest uszkodzona. Po oczyszczeniu miejsca, gdzie znajdowała się część lub cały dysk lekarz wstawia implant pomiędzy wyrostki kolczyste kręgów w odpowiednim poziomie dla stabilizacji i odciążenia chorego odcinka.
Wertebroplastyka – metoda leczenia m.in. złamań trzonów kręgowych w osteoporozie
Tego typu metody stosuje się podczas leczenia osteoporotycznych złamań trzonów kręgowych, naczyniaków i nowotworów. Metoda ta wykazuje pozytywne działania, które zwalczają ból oraz wzmacniają uszkodzony trzon kręgowy.
Jednak, aby pacjent mógł przystąpić do zabiegu musi wykonać rezonans. Wówczas lekarz upewni się, czy nie doszło do uszkodzenia tylnej ściany trzonu kręgowego.
Podczas zabiegu, złamany trzon zostaje wypełniony cementem kostnym. Pacjent przed jego rozpoczęciem zostaje miejscowo znieczulony. Często jednak organizm może dziwnie reagować na wykonywane czynności podczas operacji. Dlatego dodatkowo podaje się osobie operowanej leki uspokajające. Chory zasypia w taki sposób, jak by był we własnym łóżku i po wybudzeniu lekarz i osoby bliskie mają z nim kontakt.
Jak wygląda zabieg?
Cement podawany jest za pomocą RTG przy 2 milimetrowym nacięciu skóry. Do trzonu wprowadzana jest specjalna igła, przez którą podawany jest cement. Lekarz dokładnie widzi na ekranie urządzenia, jak cement rozprzestrzenia się wewnątrz kości.
Niektórzy w celu upewnienia się, dodatkowo stosują środek kontrastujący, żeby upewnić się, czy nie doszło do uszkodzenia tylnej ściany trzonu kręgu. Grozi to bowiem wyciekiem cementu do kanału kręgowego, gdzie w takim przypadku operacja byłaby nie opłacalna, a pacjent wydałby nie potrzebnie pieniądze.
Podczas procesu stwardnienia, cement osiąga temperaturę, która dochodzi nawet do 70 stopni, niszcząc zakończenia nerwowe wewnątrz trzonu, a także wykazując działania przeciwbólowe. Najczęściej wypełnia się 1-2 kręgi. Po zakończeniu zabiegu osoba operowana po kilku godzinach może zostać wypisana ze szpitala. Jednak do około tygodnia pacjent musi przyjmować leki przeciwbólowe.
Po tym czasie ściągane są szwy, które nie zawsze są zakładane. Po tym czasie z pewnymi ograniczeniami można wrócić do pracy. Jedyne skutki uboczne, jakie może zaobserwować osoba będąca po zabiegu, to częściowy wyciek wprowadzonego cementu. Takie problemy nie są niczym niebezpiecznym. Nadmiar jest operacyjnie usuwany po zagojeniu się występujących ran. Może jednak wystąpić wyciek do kanału kręgowego, który objawia się w postaci bólu rąk, czy nóg. W najgorszym wypadku może dojść do zatoru naczyń krwionośnych. W przypadku wystąpienia, jakichkolwiek niepokojących objawów należy jak najszybciej udać się do lekarza.
Kyfoplastyka balonowa
Tę nowatorską metodę stosuje się już blisko od 10 lat przy złamaniach kręgosłupa, których przyczyną są osteoporoza, choroba nowotworowa lub jakiś poważniejszy uraz. Jedynym warunkiem operacji jest wykonanie rezonansu w celu potwierdzenia złamania trzonu kręgu.
Sama operacja przeprowadzana jest w warunkach ambulatoryjnych lub szpitalnych. Lekarz przed przystąpieniem do zabiegu podaje pacjentowi znieczulenie miejscowe oraz dożylne. Skórę nacina się pod kontrolą RTG. Następnie wprowadza się prowadnice do wnętrza złamanego kręgu, a także specjalne balony, które zostają wypełnione płynem kontrastowym. Zadaniem balonów jest rozszerzenie dziur, które dają łatwy dostęp do miejsca, które będzie operowane.
Balony z czasem tracą znajdujące się w ich wnętrzu powietrze, a następnie zostają usunięte. W powstałą w ten sposób przestrzeń wprowadza się cement, odtwarzając wysokość trzonu. Ryzyko wycieku cementu w przypadku tej metody jest niewielkie. Zabieg trwa około godziny. Chory po zabiegu dostaje leki przeciwbólowe, gdyż cement rozpiera kość, powodując w ten sposób ból.
Po 14 dniach po operacji pacjent ma zdejmowane szwy. Ból po zabiegu u 90% pacjentów, albo nie występuje, albo da się go zniwelować i jest on niewielki. Zabieg jest refundowany, lecz w prywatnej klinice orientacyjnie kosztuje 9-14 tys. zł.
Jednak znaczną część wad kręgosłupa można zniwelować lub zapobiec ich rozwojowi. Pamiętajmy – zabiegi rehabilitacyjne i ćwiczenia są tańsze niż operacje na kręgosłup, zatem warto dbac o siebie regularnie!