Serotonina bywa nazywana „hormonem szczęścia” i jest w takim postawieniu sprawy sporo racji. Substancja ta wywiera bowiem ogromny wpływ na funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego i rzeczywiście ma istotne znaczenie jeżeli chodzi na przykład o profilaktykę depresji. Warto jednak zdawać sobie sprawę z faktu, że na tym właściwości serotoniny bynajmniej się nie kończą. Hormon ma bowiem ogromne znaczenie również z perspektywy wielu innych sfer naszego organizmu. Serotonina – co to jest i dlaczego jest tak ważna z punktu widzenia naszego zdrowia? Przyjrzyjmy się tej kwestii nieco dokładniej.
Czym jest Serotonina?
Z chemicznego punktu widzenia Serotonina to „organiczny związek chemiczny oraz 5-hydroksylowa pochodna trymptaminy”. Substancja ta jest klasyfikowana jako amina biogenna oraz przynależy do kategorii tzw. hormonów tkankowych. Serotonina to również bardzo ważny neuroprzekaźnik, a więc substancja, która odpowiada między innymi za prawidłowy przebieg procesów przekazywania sygnałów pomiędzy neuronami.
Co ciekawe, chociaż serotonina słusznie jest kojarzona przede wszystkim z prawidłową czynnością psychiki oraz ośrodkowego układu nerwowego, to jednak według naukowców produkcja tego hormonu w naszym organizmie w około 90 procentach odbywa się w błonie śluzowej jelit.
Wpływ serotoniny na ludzki organizm
Serotonina już od dawna została skojarzona przez naukowców z szeregiem funkcji ośrodkowego układu nerwowego. Obecnie uważa się, że hormon ten odpowiada przede wszystkim za prawidłową regulację nastroju. Długotrwałe deficyty stężenia serotoniny to jeden z głównych czynników sprawczych jeżeli chodzi o depresję, stany depresyjne oraz stany przewlekłego zaburzenia nastroju.
Co więcej, prawidłowe stężenie serotoniny wywiera także wpływ na odpowiednie działanie:
- Funkcji poznawczych, w tym zwłaszcza koncentracji.
- Funkcji seksualnych: u mężczyzn niedobory serotoniny mogą powodować zmniejszone libido, przedwczesny wytrysk oraz szereg innych, niepożądanych efektów.
- Regulację snu: wiadomo, że długotrwała blokada syntezy serotoniny może powodować zarówno trudności w zasypianiu, jak też przewlekłą bezsenność.
- Apetyt, funkcje krzepnięcia krwi a także prawidłowe skurcze mięśni gładkich, w tym jelit, oskrzeli oraz naczyń krwionośnych.
Na powyższych przykładach doskonale widać, że nazywana „hormonem szczęścia” serotonina, tak naprawdę w sporej mierze odpowiada za prawidłowy przebieg całego szeregu istotnych funkcji ludzkiego organizmu. Innymi słowy, kwestii prawidłowego stężenia lub niedoboru serotoniny w żaden sposób nie można ograniczać wyłącznie do wpływu na funkcje stricte psychiczne.
W jaki sposób można zwiększyć stężenie serotoniny?
Często uważa się, ze serotonina wzór na szczęście sama z siebie powinna zapewnić odpowiedni nastrój. W rzeczywistości problem jest oczywiście o wiele bardziej skomplikowany.
Czy serotonina jest obecna w niektórych produktach spożywczych? Tak.
Czy jednak chociażby spożywanie codziennie tabliczki czarnej czekolady to recepta na dobry nastrój? Oczywiście, że nie!
Ludzka gospodarka hormonalna to szereg niezwykle skomplikowanych procesów. Wystarczy tutaj wspomnieć, że chociaż w medycynie powszechnie stosuje się leki przeciwdepresyjne, takie jak np. inhibitory wychwytu zwrotnego Serotoniny, to jednak dokładny mechanizm działania tych leków nie jest jeszcze znany. Mówiąc inaczej, serotonina lek często dobierany przez psychiatrę bardziej na bazie doświadczenia klinicznego, niż jakiejś ścisłej, teoretycznej wiedzy.
Co natomiast wiemy o naturalnych sposobach na zwiększenie stężenia serotoniny?
Oczywiście, ich stosowanie jest możliwe i może przynieść określone efekty. Jednak i w tym wypadku ważne jest systemowe podejście do problemu. Spożywanie czekolady, bananów czy produktów bogatych w tryptofan raczej niewiele da, jeżeli jednocześnie będziemy zbyt mało spać, nie będziemy uprawiać aktywności fizycznej a nasze codzienne życie będzie pełne problemów oraz stresu.
Tym niemniej, oczywiście jak najbardziej warto korzystać z naturalnych sposobów, które mogą zwiększać produkcję serotoniny.
Czy warto korzystać z leków przeciwdepresyjnych?
Często można natknąć się na tego rodzaju pytania. Odpowiedź jest prosta: o potrzebie lub też braku potrzeby stosowania antydepresantów każdorazowo decyduje lekarz psychiatra. W tym miejscu warto jednak o kolejne zastrzeżenie: otóż teoretycznie leki tego rodzaju mogą zostać przepisane również przez lekarza pierwszego kontaktu. W żaden sposób nie oznacza to jednak, że warto iść tą drogą. Internista nie posiada bowiem odpowiedniego przygotowania, aby chociażby prawidłowo ocenić psychiczny stan pacjenta. Tymczasem zdecydowana większość leków przeciwdepresyjnych niesie ze sobą określone działania uboczne.
Artykuł napisał:
Radosław Łozowski