Odpowiednio szybkie reagowanie na dolegliwości bólowe jest szczególnie ważne do wprowadzenia skutecznego leczenia. Odnosi się to również do bólu śledziony. Chociaż rzadko spotykamy kogoś, kto mówi „boli mnie śledziona”, to jednak przypadki występowania takich dolegliwości zdarzają się bardzo często. Należy zatem zadać sobie pytanie: jakie są przyczyny bólu śledziony? Z jakimi chorobami wiąże się bolesne odczuwanie śledziony?
Charakterystyka śledziony
Śledziona jest narządem położonym w lewej części jamy brzusznej. Funkcje, które ma za zadanie spełniać w ludzkim organizmie wpływają na jego prawidłowe funkcjonowanie. Jej zadaniem jest wspieranie działania układu odpornościowego poprzez wytwarzanie przeciwciał. W całości osłonięta jest przez żebra. Dlatego też nie jest to organ możliwy do wyczucia, a jego badanie możliwe jest tylko dzięki odpowiedniemu sprzętowi.
Należy zauważyć, iż pomimo tego, że wspiera tak ważny układ w naszym organizmie, to jednak nie jest narządem, bez którego nie jest możliwe życie. Splenektomia (wycięcie śledziony) również nie powoduje niedomagań i nie prowadzi do niepełnosprawności. Jeżeli jednak jest to tylko możliwe, należy starać się ją zachować.
Powiększenie śledziony jako przyczyna dolegliwości bólowych
Jeżeli odczuwamy dolegliwości bólowe w jamie brzusznej, a dokładniej w lewym nadbrzuszu, należy udać się do lekarza. Ból śledziony może przybierać różne nasilenie. Nie warto czekać aż do krytycznego rozwinięcia sytuacji. Aby możliwe było wskazanie przyczyn tego bólu konieczne jest wykonanie badania USG.
Przyczyny odczuwanych dolegliwości bólowych ze strony śledziony najczęściej są już objawem procesu chorobowego, który toczy się wokół tego narządu. Związane jest to z powiększeniem się śledziony. Naukowo określone zostało to jako splenomegalia. Za stan ten uważa się sytuację, gdy masa śledziony przekracza 350 g.
Zazwyczaj schorzenia z tym związane nie stanowią sytuacji zagrożenia życia. Nie można jednak na wstępie wykluczyć, że nie są to pierwsze objawy poważniejszych problemów zdrowotnych. Do tych ostatnich można zaliczyć nawet zmiany nowotworowe.
Przeprowadzone w tym zakresie badania wskazały, że rozmiar śledziony wskazuje na jednostkę chorobową, którą został dotknięty nasz organizm. W związku z tym wyróżnia się:
- Rozmiar śledziony do 500g: wskazuje na ostre zapalenie śledziony, rozmiar ten przypisuje się mononukleozie i chorobom z wysoką gorączką;
- rozmiar śledziony między 500 a 1 000g: przypisuje się wielu schorzeniom, wśród których najczęściej wymienia się: wirusowe zapalenie wątroby, talasemie, choroby zakaźne w tym głównie gruźlicę, przewlekłe stany zapalne śledziony oraz ostre białaczki;
- a także rozmiar śledziony powyżej 1000g: uważane już za masywne powiększenie śledziony, pojawiające się w m.in. przewlekłej białaczce limfatycznej, chłoniakach, malarii oraz pierwotnych nowotowarch śledziony.
Rzeczywiście jednak istnieje wiele jednostek chorobowych, które powodują powiększenie śledziony. Śmiało można powiedzieć, że przyczyną bólu śledziony jest powiększenie tego narządu. Kolejnym krokiem jest więc określenie, jaka jednostka chorobowa, jakie schorzenie czy inny czynnik wpłynął na taki stan. Dopiero dzięki temu możliwe będzie włączenie odpowiedniego leczenia.
Infekcja jako przyczyna bólu śledziony
Powiększenie śledziony wywołane jest w większości przypadków przez infekcję wirusową, bakteryjną, grzybiczą oraz pierwotniakową. Pierwszy wskazany przypadek dotyczy przede wszystkim dzieci. W jej ramach znajdują się takie schorzenia jak różyczka. Bardzo często przyczyny dolegliwości bólowych śledziony upatruje się tutaj w cytomegalii oraz wirusowym zapaleniu wątroby.
Z kolei wśród jednostek chorobowych przyczyniających się do powiększenia śledziony, a tym samym jej bólu z powodu infekcji bakteryjnej, wymienia się głównie gruźlicę i boreliozę. Malaria i toksoplazma to infekcje pierwotniakowe, a bąblownica jest zaliczana do pasożytów.
Choroby spichrzeniowe i autoimmunologiczne a ból śledziony
Oprócz różnych infekcji, do przyczyn powiększenia śledziony zalicza się także jednostki chorobowe określonego rodzaju. Na uwagę zasługują choroby spichrzeniowe i autoimmunologiczne.
Jako pierwsze wymienione były choroby spichrzeniowe, wchodzące w skład chorób uwarunkowanych genetycznie. Jest to grupa rzadkich chorób dotycząca wad metabolizmu. Statystyki pokazują, że choruje na nie jedna osoba na dwa tysiące urodzeń. Mimo tego, w ich przebiegu również może dochodzić do powiększenia śledziony. Wśród nich wyróżnia się chorobę Gauchera, Niemanna i Picka, Fabrego czy Danona.
Choroby autoimmunologiczne, nazywane również chorobami autoimmunizacyjnymi związane są z układem odpornościowym, który niszczy własne komórki. Mimo postępu medycyny konkretna przyczyna ich powstawania nadal nie jest do końca znana. Choroby te dotykają coraz większej liczby osób. W ich ramach wyróżnia się również choroby, które powodują dolegliwości bólowe śledziony, a wśród których jest:
- Zespół Felty’ego: stanowi rzadkie powikłanie reumatoidalnego zapalenia stawów. Objawia się głównie powiększeniem śledziony, ale może wystąpić także powiększenie węzłów chłonnych oraz wątroby;
- Sarkoidoza: polega na tworzeniu się małych skupisk komórek zapalnych, w różnych częściach ciała;
- Reumatoidalne zapalenie stawów: przewlekła choroba obejmująca stawy i narządy;
- Toczeń rumieniowaty układowy: dotyczy najczęściej stawów, nerek i skóry;
- Choroba Stilla: polega na zapaleniu stawów o różnym nasileniu.
Leczenie dolegliwości bólowych śledziony, nie polega na leczeniu bezpośredniego tego narządu, ale konieczne jest znalezienie przyczyn tego stanu. Ważne jest to, ponieważ w tym przypadku leczona jest jednostka chorobowa wywołująca ten ból. W bardzo dużej ilości przypadków znalezienie tego konkretnie jednego schorzenia wymaga wykonania wielu badań. Diagnostyka jest jednak ważna, aby móc wdrożyć odpowiednie leczenie.
Chociaż w większości przypadków powiększenie śledziony nie zwiastuje wystąpienia schorzeń zagrażających naszemu życiu, to jednak nawet lekkie dolegliwości powodują dyskomfort. Ponadto w przyszłości przyczyny tej dolegliwości mogą się pogłębić, nasilając jednocześnie bóle śledziony. Konieczne jest więc sprawdzenie, co dzieje się w naszym organizmie i w razie takiej potrzeby należy wdrożyć odpowiednie leczenie.
Nowotwory powodujące ból śledziony
Ból śledziony będący symptomem rozwijania się w naszym organizmie nowotworu jest dużo rzadszym przypadkiem niż inne jednostki chorobowe. Możliwość jego wystąpienia jest najlepszym dowodem na to, że każdy odczuwany dyskomfort w jamie brzusznej powinien być skonsultowany z lekarzem.
Powiększenie śledziony może więc być oznaką pojawienia się w naszym organizmie, któregoś z wymienionych nowotworów: nowotworu szpiku i kości, nowotworu węzłów chłonnych, nowotworu systemu limfatycznego lub nowotworu śledziony.
Najczęstszą przyczyną bólu śledziony są białaczki oraz chłoniaki.
Inne przyczyny bólu śledziony
Powiększenie śledziony zazwyczaj jest objawem rozwijania się w naszym organizmie innej jednostki chorobowej, schorzenia. Aby więc zmniejszyć rozmiary tego narządu i tym samym, aby bóle ustały, należy leczyć przyczynę tego powiększenia, a nie samą śledzionę. Czasami jednak, dolegliwości te nie są spowodowane żadnymi zjawiskami patologicznymi. Przykładem może być ból w okolicach jamu brzusznej pojawiający się po wysiłku fizycznym. Dotyczy to osób, które w krótkim czasie po zjedzeniu posiłku rozpoczęły różnego rodzaju ćwiczenia.
Przyczyną powiększenia śledziona w tym przypadku jest skurcz jelit i szybkie przepompowanie krwi do śledziony. Jeżeli więc chcemy podejmować aktywność, bez dodatkowych, zbędnych dolegliwości bólowych musimy odczekać przynajmniej godzinę od ostatniego posiłku!
Alkohol a ból śledziony
Już od dawna mówi się o złym wpływie różnego rodzaju używek na nasz organizm. Dotyczy to również śledziony i alkoholu. Jego nadużywanie w wielu przypadkach prowadzi do problemów z wątrobą, a to z kolei przekłada się na przyczynę bólu śledziony. Wynika to z faktu, że przyczyną dolegliwości bólowych tego narządu są choroby wątroby, m.in. marskość. Po spożyciu tego procentowego napoju dochodzi do wzrostu ciśnienia w naczyniach krwionośnych powodując następnie powiększenie narządu, a to jak już zostało wskazane powyżej jest przyczyną bólu śledziony.
Zdrowy styl życia jest bardzo ważny do ograniczenia ryzyka wystąpienia w naszym organizmie różnych dolegliwości bólowych. Należy przy tym pamiętać o zaleceniach wydanych przez specjalistów jak np. odczekanie minimum godziny od ostatniego posiłku do podjęcia aktywności fizycznej. Pojawienie się bólu w jamie brzusznej, nie tylko po wysiłku fizycznym powinno być dla nas sygnałem, że dzieje się coś złego. Warto skonsultować swoje obawy ze specjalistą, który dzięki odpowiednim badaniom będzie mógł wskazać bezpośrednią przyczynę. Dzięki temu w razie konieczności będzie możliwe wdrożenie stosownego leczenia.