Bóle w prawym boku, kłucie pod żebrami, kolka wątrobowa- funkcjonuje wiele nazw na dyskomfort odczuwany w prawej części jamy brzusznej, lecz problem pozostaje ten sam. Chory cierpi, nie ma apetytu, niejednokrotnie dołączają się nudności i wymioty. Jakie mogą być przyczyny bólu w prawym boku? Czy da się odróżnić przejściową dolegliwość od stanu zagrożenia życia? Kiedy z bólem po prawej stronie brzucha należy spokojnie udać się do przychodni, a w jakim wypadku pędzić na Szpitalny Oddział Ratunkowy? Na poniższe pytania postaramy się odpowiedzieć w poniższym artykule.
Przyczyny bólu w prawym boku
Aby zrozumieć, skąd się bierze ból z prawej strony, należy poznać anatomię tego miejsca. Przy prawidłowej budowanie ciała i u zdrowego człowieka, po prawej stronie bezpośrednio pod żebrami znajduje się wątroba – duży narząd graniczący z płucami i trzustką, wypełniający całą górną, prawą część jamy brzusznej. Za wątrobą chowa się pęcherzyk żółciowy, cienkościenny zbiornik o kształcie gruszki, fizjologicznie akumulujący około 60 ml żółci. Natomiast od dołu do wątroby przylegają jelita, a uściślając dwie część okrężnicy – wstępnica i poprzecznica, czyli pozioma i bliższa pionowa część jelita grubego. Każdy z wymienionych narządów może stać się przyczyną bólu w prawym boku. Najczęściej jednak kłucie pod żebrami z prawej strony jest powodowane kamicą pęcherzyka żółciowego.
Kamienie w pęcherzyku – kiedy w prawym boku boli po obiedzie.
Kamica pęcherzyca żółciowego to choroba podstępna, gdyż potrafi nie dawać żadnych objawów, dopóki złogi nie zatkają ujścia tego narządu. Jest przyczyną licznych operacji i hospitalizacji. Występuje od najdawniejszych czasów, potocznie nazywana „kolką wątrobową” lub „niestrawnością wątrobową”. Pojawia się nagle, objawiając silnym, trudnym do zniesienia bólem z prawej strony pod żebrami. Atakuje po posiłkach, zwłaszcza tłustych i popijanych alkoholem. Jej zwiastunem są drobne złogi w pęcherzyki, często opisywane w rutynowych badaniach USG. Gdy są ignorowane, małe kamyki stopniowo rosną, aż staną się dość masywne by zatkać ujście żółci. Wtedy choroba objawia się z pełną mocą, prowadząc do ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego. Rozdymane przez nadmiar żółci ściany tego narządu, uciskane i niedokrwione, wydzielają całą listę czynników procesu zapalnego. Chory ma wysoką temperaturę, wymiotuje i nie jest w stanie przyjmować posiłków. Warto zapamiętać, że o ile kolka związana z kamicą może być leczona paracetamolem i lekami rozkurczowymi, silny ból w prawym boku, któremu towarzyszy gorączka to stan wymagający pilnej wizyty u lekarza! Jedyną skuteczną metodą leczenia na tym etapie choroby jest operacja!
Ból pod prawym żebrem przy oddychaniu może być znakiem poważnej choroby
Opisana w poprzedniej części artykułu anatomia prawej części brzucha, sprawia że choroby wątroby, dolnych płatów płuc oraz jelita grubego dają podobne objawy. Bez zrobienia USG nawet doświadczony lekarz ma problem z ich odróżnieniem. Ból z prawej strony pod żebrem może oznaczać zarówno zapalenie wysiękowe opłucnej, gdzie przyczyna bólu jest w układzie oddechowym, jak i stany zapalne wątroby, w których dolny płat płuca przy wdechu drażni wrażliwą, napiętą torebkę wątroby. Urazy, naciągnięte mięśnie międzyżebrowe (skutek szybkiego podnoszenia ciężarów) wywołują ból ściany klatki piersiowej. On także nasila się przy oddychaniu, lecz w odróżnieniu od poważnych chorób nie towarzyszy mu gorączka, a stan ogólny chorego jest dobry.
Ból w prawym podbrzuszu – czy to wyrostek?
Zapalenie wyrostka robaczkowego to drugi, obok powikłań kamicy, najczęstszy ostry stan chirurgiczny toczący się w brzuchu. Może mieć wiele objawów, lecz zazwyczaj zaczyna się rozlanym bólem w okolicy pępka, któremu towarzyszą nudności i niechęć do jedzenia. Po kilkunastu godzinach ból przesuwa się do prawego boku, lokalizując w dolnym, prawym kwadrancie jamy brzusznej. Chory leży na boku z podkurczonymi nogami, bo tylko ta pozycja przynosi mu ulgę. Nieleczone zapalenie wyrostka robaczkowego grozi zapaleniem otrzewnej i śmiercią! Dlatego, jeżeli ból w prawym boku nie ustępuje, a chory leży w pozycji embrionalnej i odmawia jedzenia, należy pilnie udać się z nim na Szpitalny Oddział Ratunkowy!
Po urazie boli w prawym boku – jak rozpoznać złamanie żebra?
Wiele drobnych wypadków dnia codziennego takich jak upadki ze schodów, zderzenie z drzwiami czy przypadkowy uraz w czasie treningu może skutkować złamaniem żebra. Tępy ból w prawym boku, zaostrzający się w czasie oddychania i ruchu, każe dokładnie zbadać klatkę piersiową. Wyczuwany pod palcami brak ciągłości jednego żebra świadczy o jego złamaniu. Na szczęście problem sam mija po kilku tygodniach, a uszkodzone żebro zrasta się bez zakładania gipsu. Niepokój jednak powinny budzić więcej niż dwa złamane żebra, współistniejąca duszność oraz poważny mechanizm urazu np. wypadek samochodowy, upadek z dachu, pobicie itp. Wtedy warto zgłosić się do lekarza.
Kiedy na ból z prawej strony brzucha pomoże rehabilitant?
Kłucie pod żebrami z prawem strony to nie tylko objaw choroby wątroby, kamicy pęcherzyka czy zapalenie wyrostka. Zwyrodnienie kręgosłupa w odcinku lędźwiowym, związane z m.in. wiekiem, także może powodować ból promieniujący do prawego boku. Ćwiczenia wykonywane pod okiem doświadczonego rehabilitanta pomogą w tym wypadku bardziej od tabletek, gdyż skutecznie likwidują przyczynę kłucia w boku. Kobiety po menopauzie (czyli ustaniu miesiączkowania) mogą skorzystać z przesiewowych programów wykrywania osteopenii i osteoporozy. To darmowy i bezbolesny sposób na poznanie stanu swojego kręgosłupa. Wdrożone po badaniu leczenie pomoże na związane z patologią odcinka L1-L5 kręgosłupa stany bólowe w prawym boku.
Kłucie w prawym boku, ból z prawej strony pod żebrem – jako objawy
Nie jest możliwe, aby w krótkim artykule poruszyć wszystkie przyczyny bólu po prawej stronie brzucha. Jednakże możemy wyznaczyć kilka alarmowych objawów, które powinny skłaniać do natychmiastowej wizyty u lekarza.
Są to:
- Wysoka gorączka, niepokojący, „septyczny” wygląd pacjenta.
- Uporczywe wymioty i niechęć do jedzenia.
- Ból zmieniający charakter z rozlanego, „trzewnego” na zlokalizowany, a zwłaszcza ten schodzący do prawego biodra.
Uwaga, ze względu na odmienną fizjologię noworodka, u najmłodszych dzieci nie należy sugerować się powyższą listą! W przypadku niemowlęcia młodszego niż 3 miesiące każdy epizod gorączki i bólu z prawej strony brzucha wymaga badania przez pediatrę.
Powyższy artykuł nie stanowi porady lekarskiej. W razie jakichkolwiek pytań czy wątpliwości dotyczących stanu zdrowia należy konsultować się ze swoim lekarzem lub lokalnym puntem zdrowia.
Źródła:
- Interna Szczeklika 2020, artykuły naukowe z dziedziny chorób wewnętrznych, hepatologii i gastroenterologii, materiały konferencyjne oraz doświadczenie własne autora.