Gruczolakorak – przyczyny, objawy, rodzaje, diagnostyka

Gruczolakorak jest to nowotwór złośliwy rozwijający się w narządach z tkanką nabłonkową. Rozwija się w drodze nieprawidłowego rozrostu tkanki nabłonkowej i swoim wyglądem imituje zdrowe komórki. Może dotknąć każdy narząd pokryty tkanką nabłonkową. Tym samym diagnozuje się go zarówno w obrębie układu oddechowego, układu trawiennego, jak i na narządach rozrodczych oraz gruczołach wydzielania zewnętrznego (np. sutki, ślinianki). Dowiedz się, jakie są przyczyny rozwoju tego nowotworu oraz czym się objawia. Podpowiemy także, co robić w przypadku podejrzenia istnienia gruczolakoraka. Jak w przypadku innych nowotworów, szybsze ich wykrycie skutkuje lepszymi rokowaniami!

W jaki sposób powstaje nowotwór i czym jest gruczolak?

Gruczolak to nowotwór złośliwy, który rozwija się z komórek gruczołowych i znajduje się w różnych narządach wewnętrznych, błonach śluzowych lub na skórze.

Jakie są przyczyny rozwoju gruczolakoraka?

Obecnie nie ustalono jeszcze przyczyn rozwoju gruczolakoraka. Ze względu na to, że ta zmiana nowotworowa może mieć różną lokalizację, eksperci uważają, że może wystąpić z różnych powodów.

Pojawienie się nowotworu złośliwego w płucach i gruczołach ślinowych obserwuje się na tle palenia. Występowaniu gruczolakoraka wątroby sprzyja nadmierne spożycie alkoholu oraz wirusowe zapalenie wątroby. Nie najmniejszą rolę w rozwoju takich nowotworów złośliwych odgrywa dziedziczna predyspozycja. Obecność tej dolegliwości w rodzinie bliskich krewnych, znacznie zwiększa prawdopodobieństwo choroby u pacjenta.

Głównymi przyczynami rozwoju guza są:

• Niewłaściwe odżywianie.
• Stres.
• Wrzody i polipy.
• Choroba określonego narządu.
• Palenie i nadmierne spożywanie alkoholu.

Przyczyny rozwoju gruczolakoraka jelita grubego

Dokładna przyczyna gruczolakoraka jest zwykle niejasna. Następujące czynniki ryzyka zwiększają prawdopodobieństwo tej choroby:

• Otyłość;
• niska aktywność fizyczna;
• żywność z nadmiernym spożyciem czerwonego mięsa, smażone potrawy,
• dieta uboga w owoce i warzywa;
• hipowitaminoza D;
• palenie;
• nadużywanie alkoholu;
• wiek powyżej 50 lat;
• obciążona dziedziczność 30% pacjentów ma bliskich krewnych z historią raka jelita.

U wielu pacjentów gruczolakorak pojawia się na tle polipów jelita grubego. Aby zmniejszyć ryzyko choroby, należy je usunąć. Choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego również zwiększają ryzyko patologii. 5% przypadków choroby rozwija się z powodu zespołów dziedzicznych.

Gruczolaki macicy

Czynniki ryzyka gruczolakoraka macicy:

• Wysoki poziom estrogenu;
• brak historii porodu;
• późna menopauza;
• przyjmowanie tamoksyfenu;
• wiek po 55 latach.

Około 5% przypadków choroby wiąże się z zespołami dziedzicznymi. Większość z nich wynika z zespołu Lyncha.

Gruczolaki prostaty

Przyczyny gruczolakoraka prostaty nie są znane.

Zidentyfikowano niektóre czynniki ryzyka:

• Wiek po 50 latach (ponad 60% przypadków choroby rozpoznaje się po 65 latach);
• Dziedziczność – jeden najbliższy krewny z historią raka prostaty zwiększa ryzyko choroby 2 razy, a rak prostaty u dwóch krewnych – 5-10 razy.
• Mutacje w genach BRCA1 lub BRCA2.
• Zespół Lyncha.
• Nie ma dowodów na to, że otyłość, dieta, palenie, chemikalia, przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego lub infekcje przenoszone drogą płciową zwiększają ryzyko raka prostaty.

Czym się objawia nowotwór gruczołów?

Główne objawy, na które warto uważać to:

• Ból w jednym z narządów;
• Słabe samopoczucie;
• Krew w wydzielinie;
• Utrata apetytu;
• Postępująca utrata masy ciała;
• Niedokrwistość.

Nasilenie określonych objawów choroby zależy od lokalizacji nowotworu.

Rak żołądka

Gruczolakorakowi żołądka towarzyszy:

• pogorszenie apetytu,
• utrata masy ciała,
• ciągłe uczucie ciężkości w żołądku,
• napady nudności i wymiotów,
• osłabienie i ból brzucha.

Rak płuc

W przypadku gruczolakoraka płuc pacjenci mają:

• kaszel o niewyjaśnionym pochodzeniu,
• zmianę głosu, chrypkę,
• ból w klatce piersiowej,
• duszność,
• obrzęk węzłów chłonnych,
• częste zapalenie płuc.

Gruczolakorak gruczołu sutkowego objawia się:

• Zmianą koloru i kształtu gruczołu sutkowego i brodawki sutkowej,
• pojawieniem się pieczęci i bólu w dotkniętym gruczole,
• wydzieliną z brodawki sutkowej,
• obrzękiem gruczołu.

W przypadku gruczolakoraka prostaty pacjenci mają:

• Naruszenie oddawania moczu,
• ból w pachwinie i kości krzyżowej,
• zaburzenia erekcji,
• hipospermia.

Kiedy jajnik jest uszkodzony, dochodzi do zaburzeń miesiączkowania, może rozwinąć się:

• Wzdęcie brzucha,
• dyskomfort i ból w podbrzuszu,
• niedrożność jelit.

W przypadku gruczolakoraka jelitowego pacjenci skarżą się:

• Na biegunkę,
• na pojawienie się śluzowo-ropnej wydzieliny z odbytu,
• fałszywe popędy i bolesne wypróżnienia

Rak macicy

Gruczolakorak macicy, guz, który rozwija się z wewnętrznej warstwy macicy – endometrium i jest najczęstszym nowotworem złośliwym macicy, główne objawy :

•  stały ból w odbytnicy,
• krwawienie z macicy w okresie menopauzy,
• znaczny wzrost rozmiaru brzucha (późne stadia),
• nieregularne miesiączki, przedłużone i ciężkie miesiączki.

Jakie są rodzaje gruczolakoraków?

Lekarze klasyfikują raka gruczołowego według kilku kryteriów. Eksperci wyróżniają trzy rodzaje gruczolakoraków według stopnia zróżnicowania budowy histologicznej:

Wysoce zróżnicowany gruczolakorak — rozchodzi się bardzo powoli po całym organizmie i jest dobrze leczony. W 3 na 5 przypadków ten rodzaj guza jest ukryty, dlatego eksperci identyfikują go już na ostatnich etapach.

Umiarkowanie zróżnicowany gruczolakorak — tempo rozwoju guza jest średnie, poddaje się leczeniu.

Słabo zróżnicowany gruczolakorak — najbardziej niebezpieczna odmiana. Szybkie rozprzestrzenianie się, raczej trudne do jakiegokolwiek leczenia i przerzuty pojawiają się wcześnie.

Onkolodzy identyfikują rodzaje gruczolakoraka na podstawie narządów, w których wykryto chorobę: trzustki, płuc, macicy, żołądka, wątroby i innych.

Jakie narządy atakuje Gruczolakorak

Najczęściej rak gruczołowy atakuje narządy:

1. Płuca — gruczolakorak płuc jest jednym z najczęstszych rodzajów raka płuc.
2. Prostata — rak prostaty to prawie zawsze gruczolakorak prostaty (w 99% przypadków).
3. Trzustka – 80% złośliwych guzów trzustki to gruczolakoraki.
4. Przełyk — większość nowotworów przełyku to gruczolakorak.
5. Okrężnica i odbytnica — rak gruczołowy stanowi 95% wszystkich nowotworów złośliwych okrężnicy.
6. Wątroba — guz może rozwijać się z tkanki gruczołowej wątroby lub dawać przerzuty z innych narządów, takich jak żołądek.

Rozwój raka

Istnieje pięć etapów rozwoju gruczolakoraka:

Etap 0 zero. Komórki złośliwe nie wychodzą poza nabłonek, w którym się pojawiły.

Etap I. Nowotwór zlokalizowany w narządzie osiąga średnicę do 2 cm.

Etap II. Guz ma już do 4 cm, a przerzuty mogą się z niego rozprzestrzeniać do węzłów chłonnych znajdujących się najbliżej guza.

Etap III. Nowotwór zajmuje całą grubość ścian narządu, następnie przechodzi do sąsiednich narządów i daje więcej przerzutów.

Etap IV. Na tym etapie duża liczba przerzutów rozprzestrzenia się na odległe narządy ludzkie.

Rokowania w GRUCZOLAKORAKU?

Eksperci obliczają to na podstawie pięcioletniego przeżycia (liczba osób z rakiem, które przekroczyły pięcioletnią granicę po zakończeniu leczenia). Dostępne są następujące dane etapowe:

Etap 0 – 93-100%.

Etap I – 81-100%.

II etap – 52-100%.

Etap III – 38-94%.

Etap IV – 16-51%.

W jaki sposób można wykryć nowotwór?

Gruczolakorak diagnozuje się metodami laboratoryjnymi i instrumentalnymi. Takim pacjentom przepisuje się kliniczne i biochemiczne badania krwi i moczu pod kątem markerów nowotworowych.

Biopsja jest obowiązkową metodą potwierdzenia diagnozy w przypadku podejrzenia raka.

Ważną rolę w diagnozowaniu choroby odgrywają metody endoskopowe, w których można zwizualizować nowotwór i określić jego wielkość. W trakcie niektórych badań możliwe jest nie tylko oględziny, ale także pobranie materiałów do badań laboratoryjnych. W razie potrzeby można zlecić badanie ultrasonograficzne i rentgenowskie, a także rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową.

Badanie krwi w laboratorium (analiza biochemiczna i ogólna). Przyczynia się do identyfikacji naruszeń w pracy narządów wewnętrznych.

Prześwietlenie – z jego pomocą specjaliści mogą wykryć przerzuty.

Analiza moczu – pomaga ujawnić obecność procesów zapalnych.

Biopsja – polega na pobraniu tkanki nowotworowej do badań w laboratorium.

Ultradźwięk — z jego pomocą lekarze badają tkanki zakażonego narządu i najbliższe mu węzły chłonne, następnie identyfikuje się guz i ustala jego wielkość.

Scyntygrafia — lekarze stosują tę technikę obrazowania, która polega na wstrzykiwaniu izotopów do organizmu, a następnie wykonaniu dwuwymiarowego obrazu. Pomaga to znaleźć stan zapalny.

Badanie PSA

Wczesne rozpoznanie gruczolakoraka prostaty było możliwe dzięki wprowadzeniu badania krwi PSA (prostate-specific antigen – antygenu specyficznego dla prostaty). Przy podwyższeniu do 10 ng/ml i więcej prawdopodobieństwo wykrycia raka na podstawie wyników biopsji prostaty wynosi około 50%.

Badanie PSA jest zalecane dla wszystkich mężczyzn po 60. roku życia. Zwykle liczba ta nie przekracza 2,5 ng/ml. Poziom PSA 2,5-10 ng / ml zwykle wskazuje na łagodny przerost gruczołu krokowego (gruczolak).

Dalsze taktyki diagnostyczne po badaniu krwi na PSA:

– na poziomie 10 ng / ml lub więcej wykonuje się biopsję prostaty;
– na poziomie 2,5-10 ng/ml („szara strefa”) przeprowadzane są dodatkowe badania w celu określenia wskazań do biopsji (USG, oznaczenie różnych frakcji PSA, ocena poziomu PSA w dynamice).

Diagnoza — co dalej?

Po pełnym badaniu lekarze wybierają metodę leczenia gruczolakoraka, która jest niezbędna w konkretnym przypadku.

Otwarta operacja usunięcia guza — specjalista wykonuje nacięcie (do dwudziestu cm) i usuwa nowotwór.

+Metoda  jest jedną z najtańszych

– Pozostaje dość duża blizna.

Usunięcie laparoskopowe — operację wykonuje się za pomocą kilku małych nacięć (do dwóch cm). Kleszczyki usuwają dotkniętą tkankę, procesem steruje urządzenie z kamerą.

+ Blizny są prawie niewidoczne. Rehabilitacja jest półtora raza szybsza niż przy chirurgii otwartej.

– Koszt tej metody to większy niż operacji otwartej.

Usunięcie endoskopowe — specjaliści usuwają nowotwory w początkowych stadiach za pomocą endoskopu. Podczas wyjmowania używa się rurki z kamerą i kleszczykami, które wprowadzane do organizmu przez naturalne otwory.

+ Żadnych blizn.

– Duże guzy nie mogą być usunięte.

Jak jeszcze walczyć z tą złośliwą chorobą?

Radioterapia (radioterapia) – złośliwe komórki są niszczone przez promieniowanie. W przypadku promieniowania przedoperacyjnego najważniejsze jest zmniejszenie guza. W okresie pooperacyjnym najważniejsze jest usunięcie pozostałych komórek nowotworowych. Zamiast zabiegu chirurgicznego zaleca się radioterapię małych guzów.

Usunięcie guza zrobotyzowanym systemem CyberKnife —  gruczolakorak jest usuwany bez nacięć w ciele, dokładność wynosi 99,6%.

Terapia radiojodem– stosuje się w kilku typach gruczolakoraka tarczycy, niszczone pozostałe komórki nowotworowe. Terapia polega na doustnym podaniu pacjentowi kapsułki radiojodu.

Skoncentrowana ablacja ultradźwiękowa. Główny wpływ następuje za pomocą ultradźwięków. Procedura jest zalecaną we wczesnych stadiach raka gruczołowego prostaty, nerki, piersi, wątroby i pęcherza moczowego.

Chemioterapia gruczolakoraka — komórki rakowe są niszczone przez chemikalia.

Na przykład na etapach 0-1 raka jelita grubego  możliwe są operacje endoskopowe. Lekarz wprowadza narzędzia do jelita przez odbytnicę w celu usunięcia polipa z guzem lub wykonania resekcji (dysekcji podśluzówkowej) błony śluzowej jelita.

Na etapach 2-3 wymagana jest resekcja jelita. Czasami wykonuje się również usuwanie sąsiednich tkanek i narządów dotkniętych procesem onkologicznym. U niektórych pacjentów możliwy jest zabieg laparoskopowy częściowego usunięcia jelita, który jest łagodniejszy, zapewnia szybszy powrót do zdrowia i lepszy efekt estetyczny (mniej blizn brzusznych). Co więcej, operacje laparoskopowe prowadzą do powstawania mniejszej liczby zrostów, co w dłuższej perspektywie może powodować niedrożność jelit.

Na etapie 4 zwykle wykonuje się operacje cytoredukcyjne. Lekarz wycina wszystkie widoczne ogniska guza w jamie brzusznej.

Jakie są konsekwencje Gruczolakoraka? Jak przebiega rehabilitacja?

Konsekwencje gruczolakoraka są dość sytuacyjne. Często po zakończeniu leczenia dochodzi do:

• spadku masy ciała,
• niedokrwistości
• osłabienia,
• zaburzeń trawienia,
• zaburzenia funkcji wcześniej zakażonego narządu.

Aby przyspieszyć rehabilitację, staraj się nie przemęczać i unikać sytuacji stresowych. Eksperci zalecają odpoczynek i przestrzeganie zdrowej diety zgodnie z zaleceniami lekarza.

Poniższe informacje pomogą zmniejszyć prawdopodobieństwo gruczolakoraka (raka gruczołowego):

• Poddaj się co roku pełnemu badaniu;
• Dodaj aktywność fizyczną;
• Zdrowa dieta;
• Poddawać się badaniom dwa razy w roku, jeśli u krewnych zostanie stwierdzony gruczolakorak;
• Poddać się profilaktyce chorób przenoszonych drogą płciową.