Histamina jest tajemniczą substancją, która zarówno występuje w organizmie ludzkim, ale może też wywoływać jego negatywne reakcje. Ten artykuł rozwinie najważniejsze kwestie dotyczące histaminy. Poruszymy w nim zagadnienia dotyczące: histamina co to, czym objawia się uczulenie na histaminę, a także histamina w czym jest.
Co to jest histamina?
Histamina jest substancją występującą zarówno w organizmie ludzkim, jak i naturalnie w produktach spożywczych. Składa się z cząsteczek wodoru, azotu i węgla. Jest hormonem powstającym w komórkach ssaków z aminokwasu zwanego histydyną. Magazynuje się ją w komórkach tkanek łącznych, białych krwinkach i błonach śluzowych, ale jej wyższe stężenie obserwuje się także w płucach czy skórze. W normalnym stanie organizmu jest przechowywana w formie nieczynnej. Uwalniana jest dopiero pod wpływem czynników takich jak: zmiana temperatury czy nacisk, które niszczą błony komórek przechowujących histaminę, ale też w przypadku reakcji alergicznych, gdzie reaguje ona z antygenami.
Jakie działanie ma histamina i jaką rolę pełni w organizmie?
Histamina jest substancją niezbędną do funkcjonowania organizmu. Znajduje w każdym ludzkim narządzie. Pełni rolę neuroprzekaźnika, czyli substancji przekazujących sygnały między neuronami. Bierze udział w regulacji rytmu dobowego. Jest także ważnym hormonem tkankowym i współdziała z innymi substancjami układu endokrynologicznego. Uczestniczy w procesie trawienia, zwiększając perystaltykę jelit oraz pobudzając wydzielanie soku żołądkowego. Rozszerza także naczynia krwionośne, zwiększa ich przepuszczalność i zmniejsza ciśnienie krwi. Jest mediatorem w procesach zapalnych i reakcjach alergicznych, powodując zazwyczaj swędzenie. Przyspiesza także gojenie ran. Bierze udział w rozwijaniu płodu. Po odegraniu swojej roli jest ona metabolizowana przez organizm.
W czym jest histamina? Histamina w żywności
Histamina w czym jest? Histamina w dużych ilościach występuje w produktach długotrwale przechowywanych (także w mrożonkach) oraz w produktach podlegających niektórym procesom przetwarzania żywności, jak fermentacji, dojrzewaniu czy wędzeniu. Przykładami pokarmów o wysokiej zawartości histaminy są sardynki w puszce, ryba wędzona, ser pleśniowy czy drożdże. Histamina znajduje się też w produktach nieświeżych, gdzie powstaje dzięki działalności bakterii, lub mikrobiologicznie skażonych. Nie rozkłada się ona w trakcie smażenia i gotowania. Najmniej histaminy znajduje się natomiast w świeżych oraz niskoprzetworzonych pokarmach.roślinnych i zwierzęcych.
Alergia na histaminę?
Alergia histamina – kiedy? W medycynie właściwie nie funkcjonuje pojęcie alergii na histaminę czy uczulenia na histaminę. Mówi się o nietolerancji pokarmowej na histaminę. Z histamina alergią mamy do czynienia w przypadku nadmiaru histaminy, zazwyczaj dostarczonej do organizmu wraz z pokarmem.
Histamina alergia nie dotyczy wielu ludzi. Szacuje się, że około 1% populacji negatywnie reaguje na normalny poziom histaminy. U zdrowego człowieka histamina rozkładana jest w jelitach przez enzym zwany oksydazą diaminową (DAO). Alergia na histaminę powstaje w przypadku, gdy poziom tego enzymu jest zbyt niski, organizm zaczyna uwalniać zbyt wiele histaminy lub, gdy jej ilość w posiłkach jest zbyt duża w stosunku do zdolności DAO do metabolizowania histaminy w jelicie. Wtedy histamina rozkłada się z opóźnieniem i przedostaje do krwiobiegu wywołując objawy pseudouczulenia. Nietolerancja taka może być wrodzona lub zostać rozwinięta w wyniku przebytych chorób niszczących strukturę kosmków jelitowych. Przyczyną może być także niewłaściwa dieta czy nieleczone alergie. Są też substancje ograniczające działanie enzymu DAO, jak napoje energetyczne czy alkohol.
Uczulenie na histaminę
Kluczowe dla używania pojęcia alergii w przypadku nietolerancji na histaminę wydaje się to, że taka nietolerancja daje objawy podobne do alergii. Mówi się wtedy o objawach pseudoalergicznych. Jednak w przypadku alergii mamy do czynienia z interwencją układu immunologicznego. Nietolerancja pokarmowa natomiast przebiega bez udziału układu odpornościowego. Uczulenie na histaminę ma swoje objawy.
Czym objawia się uczulenie na histaminę?
Do typowych objawów nietolerancji na histaminę należą:
- świąd skóry,
- pokrzywka,
- wysypka,
- charakterystyczne czerwone plamy skórne – rumień,
- kołatanie i szybkie bicie serca,
- ból głowy, migrena,
- zawroty głowy,
- ból brzucha,
- wzdęcia,
- nudności,
- biegunki,
- skurcze jelit,
- łzawienie oczu,
- obrzęk powiek,
- napady kichania,
- objawy astmatyczne,
- nieżyt nosa i katar.
Wyrzut histaminy objawy skórne
Charakterystyczne dla objawów skórnych jest ich odporność na leczenie sterydami. Intensywność zmian jest zależy od stężenia histaminy występującego w organizmie. Przy wielkich ilościach substancji w krwiobiegu może dochodzić nawet do wstrząsu anafilaktycznego, zatrucia pokarmowego, skurczu oskrzeli czy bloku sercowego.
Histamina uczulenie: Jak diagnozuje się nietolerancję histaminy?
Kluczem do rozpoznania reakcji organizmu na egzaminie jest samoobserwacja. Zazwyczaj polega to na prowadzeniu dzienniczka, w którym zapisujemy spożywane pokarmy i objawy występujące po ich spożyciu. Pomaga to stwierdzić, czy swoiste objawy nietolerancji są faktycznie wynikiem reakcji na histaminę czy wynikiem działania określonego alergenu. Można także zbadać aktywność enzymu oksydazy diamonowej ze pomocą badania diagnostycznego wykonywanego z osocza krwi. Przejściowy wzrost poziom histaminy może pojawiać także w wyniku stresu czy wysiłku fizycznego, jednak są to jedynie zmiany przejściowe. Warto wiec uwzględniać takie zmiennie w obserwacjach. Każdy przypadek nietolerancji powinien być rozpatrywany indywidualnie. Tak, jak osoby mogą różnie reagować na alergeny, tak różnie mogą reagować na nadmiar histaminy.
Nadmiar histaminy objawy: Jak sobie radzić z nietolerancją histaminy?
Kluczem jest ograniczanie spożycia żywności zawierającej wysoki poziom histaminy, przede wszystkim pokarmów wysokoprzetworzonych ze względu na obecność konserwantów, barwników, stabilizatorów czy emulgatorów. Dobrze jest też unikać produktów kiszonych, wędzonych, dojrzewających i suszonych.
Możemy wdrożyć do diety też produkty z kwercyną, czyli związkiem hamującym wydzielanie histaminy. Jest ona w czosnku, brokułach czy cebuli. W ułożeniu odpowiedniego jadłospisu może pomóc dietetyk. Można także spożywa suplementy diety zawierające oksydazę diamonową. Warto skonsultować się z lekarzem w sprawie spożywanych leków, które mogą wpływać na powstawanie nietolerancji pokarmowej na histaminę. Histamina może znajdować się w lekach przeciwko alergii czy przeziębieniu.
Podsumowanie – histamina co to
Podsumowując, histamina występuje w organizmie ludzkim oraz w produktach spożywczych. U zdrowej osoby jest ona rozkładana przez odpowiedni enzym. Osoba może urodzić się lub nabyć nietolerancję pokarmową na histaminę, która objawia się podobnie do alergii. Diagnozuje się ją dzięki badaniom krwi i samoobserwacji, a leczenie polega głównie na odpowiedniej diecie.
Autor:
Anita Chołody – absolwentka uniwersytetu im. Adama Mickiewicza
Bibliografia:
- Gałęcka M, Szachta P: Alergia czy nietolerancja histaminy – podobieństwo kliniczne odmiennych typów nadwrażliwości pokarmowej. Dermatol Prakt 2014; 1.
- Mastej M. To może być HIT Hipoalergiczni, sierpień 2016, 42-55.
- A. Lewandowska-Polak, M.L. Kowalski. Leki antyhistaminowe w chorobach alergicznych. „Przegląd Alergologiczny”. 1 (2), s. 42–47, 2004.
- Histamine, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine.
- Andersen HH, Elberling J, Arendt-Nielsen L (2015). „Human surrogate models of histaminergic and non-histaminergic itch” (PDF). Acta Dermato-Venereologica. 95 (7): 771–7