Ślinotokiem nazywa się nadmierne, niekontrolowane wydzielanie śliny. Zjawisko to nie jest osobną jednostką chorobową – jego obecność jest traktowana jako objaw, świadczący o konkretnym procesie, który ma miejsce w organizmie.
Nadmierna saliwacja
Ślinotok sam w sobie nie stanowi zagrożenia dla życia i zdrowia, jednak w niektórych sytuacjach może być przyczyną wielu niezręcznych sytuacji i niekomfortowego samopoczucia. Nie ma jednak jednego, skutecznego sposobu leczenia ślinotoku. Całkowite pozbycie się problemu wymaga wyeliminowania właściwej przyczyny takiego stanu rzeczy.
Warto pamiętać również o tym, że nadmierna produkcja śliny nie jest zawsze objawem patologicznym. W niektórych sytuacjach, na przykład podczas spożywania niektórych pokarmów, ślinianki są automatycznie stymulowane do pracy. Ślinotok jest również często związany z wydostawaniem się śliny na zewnątrz jamy ustnej, przez co zwłaszcza po przespanej nocy jej nadmiar może być widoczny na ubraniu lub pościeli. Warto dowiedzieć się, jaka jest rzeczywista przyczyna nadmiernej produkcji śliny, ponieważ problem ten jest uciążliwy i przykry dla danej osoby. Nadmierną produkcję śliny należy bowiem różnicować z wieloma naturalnymi reakcjami oraz stanami chorobowymi.
Oto podstawowe informacje o ślinotoku. Dzięki nim możliwe będzie poznanie prawdziwej przyczyny nadmiernej produkcji śliny u danej osoby.
Fizjologiczne przyczyny ślinotoku – czy objaw ten musi być niepokojący?
Istnieją sytuacje, w których nadmierna produkcja śliny jest zupełnie prawidłowa. Takie zjawisko ma miejsce na przykład w trakcie ciąży oraz w okresach przyjmowania leków oddziałujących na ośrodkowy układ nerwowy.
Ślinotok nie powinien być wówczas powodem do zmartwień. U większości osób objaw ten samoistnie zanika po pewnym czasie. Również niektóre pokarmy mogą stymulować wydzielanie śliny. Zjawisko to może pojawić się zaraz po zjedzeniu kwaśnej lub ostrej potrawy. Ślina jest też intensywniej produkowana u osób, które odczuwają wzmożony apetyt i są podane działaniu bodźców wizualnych, czyli na przykład patrzą na swoją ulubioną potrawę. Stan ten jest obserwowany również u osób, które znajdują się w stanie upojenia alkoholowego. Jak pokazują zatem powyższe przykłady, nadmierna produkcja śliny niekoniecznie świadczy o istnieniu jakiegoś problemu. W takich sytuacjach stan ten jest zupełnie normalny i nie wymaga konsultacji z lekarzem.
Ślinotok u dzieci, czyli ząbkowanie i inne przyczyny nadmiernej produkcji śliny u maluchów
Innym przykładem sytuacji, w której objaw ten może się pojawić, jest ząbkowanie u małych dzieci. Stan zapalny dziąseł, który towarzyszy wyrzynaniu się zębów, skutkuje nadmierną stymulacją ślinianek do pracy. Ślinotok podczas ząbkowania jest również stanem fizjologicznym. Warto jednak różnicować ten objaw z innymi sytuacjami.
Nadmierna produkcja śliny i jej wydostawanie się na zewnątrz jamy ustnej może bowiem świadczyć o problemach z połykaniem. U niektórych dzieci występuje trudność w wykształcaniu funkcji żucia, oddychania torem nosowym oraz integracji ruchów gryzienia. Jeśli ślinotok jest spowodowany takimi stanami to towarzyszyć mu będą również inne objawy. Zwłaszcza te związane z karmieniem dziecka. Regulację nadmiernego produkowania śliny można uzyskać dzięki odpowiedniej fizjoterapii i reedukacji wzorców, które dane dziecko u siebie wykształciło.
Nadmiar śliny – schorzenia jamy ustnej i narządu mowy
Saliwacja jest również bardzo częstym objawem różnego rodzaju chorób jamy ustnej. Stan ten może pojawić się w przebiegu ropni okołomigdałkowych i gardłowych, opryszczkowego zapalenia dna jamy ustnej oraz zapalenia struktur nagłośni.
W każdej z tych sytuacji nadmierna produkcja śliny będzie mechanizmem obronnym, służącym szybszemu uporaniu się z obecnością procesu zapalnego lub zakażenia. Również afty, czyli owrzodzenia spowodowane przez wirusy, mogą objawiać się bólem danej okolicy jamy ustnej i zwiększonym wydzielaniem śliny.
Leczenie saliwacji w tego typu stanach polega na wyeliminowaniu prawdziwego źródła problemu. W większości przypadków ślinotok patologiczny pojawia się właśnie w przebiegu schorzeń i infekcji okolic jamy ustnej i gardła. Stan taki nie wymaga wówczas konsultacji lekarskiej. Inaczej jest w przypadku sytuacji, kiedy to mimo wyleczenia konkretnego schorzenia okolicy ust, saliwacja nadal będzie obecna. W takich przypadkach należy skonsultować się z lekarzem specjalistą, który ustali realną przyczynę problemu.
Ślinotok – problemy układu pokarmowego
Podobnie jak w przypadku schorzeń jamy ustnej, ślinotok jest również istotnym objawem manifestującym się w przebiegu niektórych chorób układu pokarmowego. Właściwa przyczyna saliwacji jest wówczas trudna do ustalenia, ponieważ niemalże każda dolegliwość przełyku, żołądka i jelit może być przyczyną nadmiernej produkcji śliny.
Refluks żołądkowo-przełykowy, zatrucia pokarmowe i nietolerancja niektórych składników aktywnych leków to najczęstsze przyczyny takiego zjawiska. Ślinotok jest również obecny u osób ze zmianami nowotworowymi krtani oraz gardła. Nie oznacza to jednak, że nadmierna produkcja śliny jest objawem świadczącym o istnieniu poważniejszego problemu i rozwijającej się choroby. Warto pamiętać o tym, że saliwacja jest wyłącznie objawem dodatkowym. Sama w sobie nie świadczy o procesie patologicznym.
Inne rzadkie przyczyny ślinotoku
Do rzadziej występujących przyczyn nadmiernej produkcji śliny zalicza się mononukleozę, czyli infekcję wirusową z towarzyszącym bólem gardła, brzucha oraz powiększeniem węzłów chłonnych i śledziony. Niektóre schorzenia układu nerwowego również mogą predysponować do pojawienia się objawu saliwacji. U osób z mózgowym porażeniem dziecięcym oraz chorobą Parkinsona przyczyną najczęściej jest zaburzenie funkcjonalności ust. Charakterystyczne jest również nadmierne wydzielanie śliny u osób, u których w przełyku znalazło się ciało obce.
Ślinotok – co jeśli nie jest powiązany z obecnością innego problemu?
Powyższe przykłady schorzeń nie powinny wyznaczać jednak kryteriów diagnostycznych do rozpoznania większego problemu. Ślinotok jest zjawiskiem, które może być spowodowane zarówno przez naturalne czynniki fizjologiczne, jak i inny problem w obrębie układu pokarmowego lub jamy ustnej.
Co jeśli nie ma jednoznacznej przyczyny nadmiernej produkcji śliny, a objaw ten nie zanika? Jak wygląda wówczas leczenie tego problemu?
W rzeczywistości leczenie ślinotoku opiera się na najprostszych mechanizmach i nie wymaga stosowania skomplikowanych procedur medycznych. Intensywność saliwacji bez wyraźnej przyczyny można ograniczyć dzięki regularnemu szczotkowaniu zębów. Poprawa higieny jamy ustnej reguluje pracę ślinianek, przez co widoczny jest efekt zmniejszenia ilości produkowanej śliny.
Dodatkowo skutecznym sposobem na poradzenie sobie z nadmiarem śliny jest życie gumy. Nie jest to w żadnym wypadku metoda terapeutyczna, jednak sposób ten znacząco pomaga skutecznie odprowadzać nadmierną ilość śliny, gromadzącej się w jamie ustnej. Warto pamiętać również o tym, że na produkcję śliny wpływ ma również dieta. Niewielka podaż wody i nieregularne spożywanie posiłków mogą powodować nasilenie jej produkcji.
Wskazania do wizyty u lekarza
Skoro nadmierna produkcja śliny nie jest niebezpiecznym objawem chorobowym, a jej leczenie nie wymaga stosowania konkretnych preparatów farmakologicznych, to czy konsultacja lekarska w tym przypadku ma sens?
Ślinotok może być spowodowany przez szereg różnych czynników, które często są niemożliwe do dokładnego zróżnicowania bez wykonania specjalistycznych badań obrazowych. U niektórych osób nadmierna produkcja śliny może okazać się najbardziej widocznym objawem, jakie pojawią się w przebiegu konkretnego schorzenia.
Nie należy zatem lekceważyć ślinotoku, ponieważ zjawisko to może znacząco ułatwić postawienie rozpoznania w przyszłości. Jedynym stanem, który wymaga wprowadzenia odpowiednich procedur medycznych, jest rozwinięcie się zaburzeń połykania u małych dzieci. Pozostałe przypadki zwiększonej intensywności pracy ślinianek wymagają wyłącznie wyeliminowania właściwej przyczyny takiego zjawiska. Nie ma rewolucyjnego i w pełni skutecznego leczenia ślinotoku – skuteczność terapii jest w pełni uzależniona od nasilenia i fazy pierwotnego problemu. Saliwacja to przykry objaw, który jednak jest możliwy do uregulowania – kluczem do sukcesu jest bowiem poznanie prawdziwej przyczyny tego zjawiska u danej osoby.