Ból głowy to niebezpieczny objaw, który pojawia się w przebiegu wielu chorób. Okazuje się, że nie tylko migrena i przewlekłe zmęczenie wpływają na pojawienie się silnego bólu głowy. Również schorzenia neurologiczne, ortopedyczne oraz te o charakterze psychologicznym, mogą powodować nieprzyjemne doznania tego typu. Częstą przyczyną bólu głowy są również choroby kręgosłupa, które w sposób pośredni wpływają na pojawienie się tego objawu. W jaki sposób się je wyróżnia? Czy istnieje skuteczna metoda ich leczenia?
Ból głowy urazowy
Często spotykaną przyczyną szyjnopochodnego bólu głowy jest przebyty w przeszłości uraz. Przypadki tego typu nie zawsze muszą być związane z bezpośrednim upadkiem – do uszkodzenia struktur kręgosłupa dochodzi również w mniej oczywistych sytuacjach. Dolegliwości szyi powstające w mechanizmie „whiplash” dotykają najczęściej pacjentów, którzy uczestniczyli w zdarzeniach komunikacyjnych. Gwałtowne hamowanie i zatrzymanie się pojazdu to silny impuls przeciążeniowy dla struktur znajdujących się w obrębie szyi. Więzadła, mięśnie i korzenie nerwowe ulegają wówczas przeciążeniom, co wpływa na pojawienie się objawu bólu przeniesionego.
Podrażnienie tkanek miękkich nie jest jedyną konsekwencją urazu głowy typu „whiplash”. W niektórych sytuacjach może dojść również do złamań kompresyjnych kręgów, przez co w początkowym etapie leczenia niezbędne jest wykonanie zdjęcia RTG. Terapia tego urazu wymaga dokładnej diagnostyki ortopedyczno-neurologicznej. Pozwala ona wykluczyć wystąpienie nieodwracalnych zmian, które mogą prowadzić do pojawiania się w przyszłości deficytów ruchowych i czuciowych. Leczenie opiera się natomiast na stosowaniu kołnierzy unieruchamiających, poprawie balansu mięśniowego i zmniejszeniu objawów bólowych.
Bóle głowy, związane z urazem kręgosłupa szyjnego, mogą pojawić się również w wyniku stłuczenia, które skutkuje naruszeniem tkanek miękkich tej okolicy. Ze względu na budowę anatomiczną, dolegliwości kręgosłupa szyjnego są bardzo często odczuwane jako klasyczna migrena lub ból napięciowy. W przeciwieństwie do innych przyczyn bólów głowy, uszkodzenie szyi niesie ze sobą ryzyko pojawienia się nieodwracalnych zmian strukturalnych. Warto pamiętać o tym, że każdy uraz tej okolicy ciała wymaga dokładniejszej diagnostyki i porady specjalisty. Szyjnopochodny ból głowy może charakteryzować się bowiem bardzo dużym nasileniem, a w niektórych sytuacjach stanowi zagrożenie dla zdrowia danej osoby.
Ból głowy w chorobach krążka międzykręgowego i kręgów
Ból głowy od kręgosłupa jest często związany ze schorzeniami krążka międzykręgowego. W wyniku osłabienia jego struktury może dojść do przesunięcia się jego zawartości w kierunku korzeni nerwowych. Sytuacja ta skutkuje pojawieniem się silnych objawów neurologicznych, które mogą przybrać formę bólów głowy. W zależności od odcinka kręgosłupa, w którym doszło do zaburzenia, promieniowanie i nieprzyjemne dolegliwości mogą być odczuwane w kończynie, szyi lub potylicy. Podrażnienie korzeni nerwowych przyczynia się do rozwoju stanu zapalnego i wiąże się z ryzykiem pogorszenia stanu funkcjonalnego.
Ból głowy, podobnie jak inne dolegliwości czuciowe, są związane z pracą układu nerwowego, który jest chroniony przez kolumnę kręgosłupa i pozostałe tkanki. W sytuacji poziomego przesunięcia kręgu, może dojść do bezpośredniego ucisku na rdzeń kręgowy. Sytuacja taka nazywana jest kręgozmykiem, a objawy tego schorzenia mogą obejmować bóle głowy. Leczenie doraźne bólu odkręgosłupowego jest zwykle mało skuteczne – jedynym rozwiązaniem gwarantującym ulgę pacjentowi jest wyeliminowanie właściwej przyczyny dolegliwości. Postawienie odpowiedniej diagnozy, zabiegi fizjoterapeutyczne i wzrost świadomości pacjenta to najważniejsze elementy skutecznej terapii.
Zaburzenia krzywizn kręgosłupa a ból głowy
Silny ból głowy może być również przyczyną nieprawidłowości w ustawieniu odcinka szyjnego kręgosłupa. Skolioza, która jest najczęściej kojarzona z bezpośrednim zaburzeniem krzywizn kręgosłupa, może skutkować pojawianiem się dolegliwości bólowych tego typu. Obejmują one nie tylko odcinek szyjny i struktury objęte deformacją, ale też pozostałe części ciała. Z tego powodu ból głowy jest często zgłaszanym objawem przez osoby cierpiące na skoliozę idiopatyczną. Jaka jest prawdziwa przyczyna takich dolegliwości?
Podobnie jak w przypadku chorób kręgosłupa i incydentów urazowych schorzenia, w których dochodzi do ucisku nerwów, mogą przyczyniać się do występowania bólu głowy. W przebiegu skoliozy prawidłowa budowa kolumny kręgosłupa ulega zaburzeniu, dlatego dochdzi do pojawienia się objawów.
Nieprawidłowe ustawienie kręgosłupa utrwala się również podczas przyjmowania nieprawidłowej pozycji zgięciowej szyi. Korzystanie z smartfonów oraz ilość godzin spędzanych w pozycji siedzącej, powodują zmniejszenie wypukłości kręgosłupa szyjnego. Siły zgięciowe oddziałujące na kręgi i więzadła, skutkują pojawieniem się objawów bólowych głowy. Skutczną metodą eliminacji dolegliwości szyjnopochodnych jest wzmacnianie narażonych struktur i wypracowanie prawidłowych nawyków postawy. W sytuacji tego typu stosowanie fizjoterapii może pomóc zachować nie tylko utrzymać sprawność aparatu więzadłowo-mięśniowego, ale tez poprawić komfort codziennego życia.
Choroby reumatyczne a szyjnopochodny ból głowy
Wieloukładowe schorzenia tkanki łącznej charakteryzują sie nie tylko złożonym mechanizmem powstawania, ale też występowaniem zróżnicowanych objawów. W przebiegu zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa dochodzi do ograniczenia ruchomości szyi i występowania licznych przykurczów mięśniowych. W efekcie pacjenci odczuwają bóle zlokalizowane w kończynach i stawach kręgosłupa.
Reumatoidalne zapalenie stawów atakuje natomiast różne stawy i narządy. Kręgosłup szyjny jest szczególnie podatny na wszelkiego rodzaju stany zapalne, co skutkuje bólem tej okolicy ciała. Dolegliwości często nasilają się w godzinach porannych, a towarzyszy im sztywność i uczucie zmęczenia. Charakter immunologiczny choroby sprawia, że postępowanie lecznicze opiera się na połączeniu farmakoterapii, fizjoterapii i leczenia biologicznego. Skuteczność tych działań jest zależna od indywidualnego stanu pacjenta i aktualnego nasilenia objawów.
Bóle głowy odkręgosłupowe – jak powstają?
Wpływ schorzeń kręgosłupa na pojawienie się bólów głowy jest spowodowany czynnikami charakterystycznymi dla danego zaburzenia. W niektórych przypadkach kluczową rolę odgrywa stan mięśni i więzadeł, w innych natomiast dolegliwości bólowe wynikają z podrażnienia nerwów. Mechanizm powstawania bólów głowy jest jednak wciąż zagadką dla naukowców. Schorzenia, takie jak migrena czy ból napięciowy, nie zostały jeszcze dokładnie wyjaśnione. Według obowiązujących teorii powiązanie uszkodzeń strukturalnych kręgosłupa z bólem głowy, opiera się na połączeniach nerwowo-mięśniowych. Zaburzenia jakiejkolwiek struktury w organizmie człowieka może przyczynić się do osłabienia tkanek z nimi sąsiadujących.
Uszkodzenia kręgosłupa mają charaker globalny. W przeciwieństwie do innych urazów nie dotyczą struktur zlokalizowanych w dalszej odległości od rdzenia kręgowego. Migrena szyjna może być zatem wynikiem zwykłego przeciążenia, jak i obecności przewlekłego schorzenia. Kluczową rolę w diagnostyce bólu szyjnopochodnego odgrywa również aktualna kondycja psychiczna. Depresja lub inne zaburzenia nastroju wpływają bezpośrednio na poziom odczuwalnego bólu. Urazy komunikacyjne wiążą nie tylko z uszkodzeniem więzadeł, ale też są pewnego rodzaju traumatycznym przeżyciem psychicznym. Decyduje to o fakcie, że leczenie dolegliwości bólowych wymaga indywidualnego podejścia do pacjenta, które będzie obejmowało wiele specyficznych aspektów.
Niezależnie od właściwej przyczyny, pojawienie się bólu głowy jest alarmującym objawem, wymagającym podjęcia odpowiednich działań. Konsultacja z lekarzem rodzinnym jest często pierwszym krokiem w kierunku zmniejszenia dolegliwości. Wizyta u odpowiedniego specjalisty i stosowanie się do jego zaleceń to szansa na powrót do pełnej sprawności. Ból głowy to nieprzyjemne doznanie, które utrudnia codzienne funckjonowanie, dlatego jego leczenie powinno być priorytetem, zarówno dla pacjenta, jak i lekarza.