Dyskopatia jest jedną z najczęściej diagnozowanych chorób kręgosłupa. Ból pleców, promieniujący do kończyn wynika z groźnych zmian strukturalnych, do których dochodzi w obrębie odcinka kręgosłupa objętego zmianą.
Czym właściwie jest dyskopatia? Na czym polega? Jakie objawy występują u osoby, u której zdiagnozowano dyskopatię? Zapoznaj się z najważniejszymi informacjami dotyczącymi tej choroby, ponieważ efekty działań prewencyjnych umożliwią Ci uniknięcie nieprzyjemnych dolegliwości z nią związanych!
Dyskopatia – czym jest?
Dyskopatia to sytuacja zmiany w anatomicznym układzie struktur tworzących kolumnę kręgosłupa. Wśród nich wyróżnia się więzadła, ścięgna oraz mięśnie. Wszystkie razem współpracuj i zabezpieczają tę okolicę ciała przed działaniem niekorzystnych wpływów sił mechanicznych.
W przypadku dyskopatii dochodzi do przesunięcia się elementu tkanki łącznej, stanowiącej wypełnienie przestrzeni pomiędzy kręgami. Krążek międzykręgowy jest bowiem sprężystą strukturą, która zabezpiecza kości przed uszkodzeniami związanymi z naciskiem osiowym. W obrębie kręgosłupa lędźwiowego zlokalizowane są bowiem struktury nerwowe. Są one odpowiedzialne za przewodzenie bodźców czuciowych i ruchowych do pozostałych części ciała.
Dyskopatia jest wynikiem dehydratacji krążka, który pozbawiony wody, charakteryzuje się mniejszą odpornością na siły działające na kręgosłup. Efektem takiej sytuacji jest wysunięcie się jądra miażdżystego krążka z przestrzeni międzykręgowej. Skutkuje to spowodowaniem ucisku mechanicznego na korzenie nerwowe przebiegające w tej okolicy.
Jaki rodzaj dyskopatii jest najczęstszy?
Istnieje kilka rodzajów dyskopatii, które różnią się od siebie lokalizacją i częstotliwością występowania w populacji. Zdecydowanie najpowszechniejszym rodzajem tego schorzenia jest dyskopatia lędźwiowa. Warunkowane jest to fizjologicznymi krzywiznami kręgosłupa, który właśnie w dolnym odcinku pleców ma postać najbardziej wklęsłą.
Siedzący tryb życia, nieprawidłowa technika podnoszenia ciężkich przedmiotów oraz nieergonomiczny sposób pracy skutkują osłabieniem tkanek miękkich w okolicy lędźwiowej. Decyduje to o tym, że ponad połowa wszystkich dyskopatii na świecie dotyczy właśnie tej okolicy. Drugim z kolei najpowszechniejszym jej rodzajem jest schorzenie dotykające odcinka szyjnego.
Mechanizm powstawania dyskopatii szyjnej jest zbliżony do tego, który zachodzi w dolnym odcinku pleców. Obie części kręgosłupa charakteryzują się dużą lordotyzacją. To ułożenie kręgosłupa w przestrzeni sprzyja wysunięciu krążków międzykręgowych z tych okolic. Najrzadziej w populacji występuje natomiast dyskopatia piersiowa – kifotyczne ustawienie kręgów. A co za tym idzie również i krążków międzykręgowych, stanowi pewnego rodzaju ochronę przed częstym występowaniem tego schorzenia w tej okolicy kręgosłupa.
Objawy dyskopatii
Dolegliwości związane z występowaniem dyskopatii różnią się w zależności od odcinka kręgosłupa, w którym występują. W przypadku dyskopatii lędźwiowej najczęstszym objawem jest ból zlokalizowany w tej okolicy ciała i promieniujący do pośladka oraz bardziej dystalnych części kończyny dolnej.
Istotne znaczenie z diagnostyce różnicowej dyskopatii ma również obecność objawów neurologicznych. Ucisk na korzenie nerwowe w poszczególnych odcinkach, skutkuje zaburzeniami czucia, odczuwania temperatury oraz drętwieniem tylnej części uda i podudzia. W przypadku występowania dyskopatii zlokalizowanej na wyższym poziomie (na przykład w obrębie kręgosłupa piersiowego), objawy manifestują się w okolicach unerwianych bezpośrednio przez korzenie nerwowe przebiegające w pobliżu krążka.
Z tego powodu niezwykle znaczenie diagnostyczne ma rozkład dermatomów, czyli wykres przedstawiający odcinki kręgosłupa i odpowiadające im unerwienie dystalnych części ciała. W wyniku dyskopatii szyjnej pacjenci bardzo często odczuwają ból górnego tułowia i promieniowanie rozchodzące się do ramienia, przedramienia i ręki.
Warto pamiętać również o tym, że w wyniku dyskopatii mogą rozwinąć się zmiany strukturalne w poszczególnych mięśniach. Ograniczenia przewodzenia impulsów nerwowych do grup mięśniowych odpowiedzialnych za zginanie lub prostowanie stawu biodrowego skutkują zmniejszeniem siły mięśniowej.
Osoby dotknięte tym schorzeniem kompensują ubytki siły wykorzystując inne partie mięśniowe, przez co tkanki unerwiane przez konkretny korzeń nerwowy mogą być narażone na powstawanie zaników.
Leczenie dyskopatii – czy operacja jest jedynym rozwiązaniem?
Leczenie operacyjne dyskopatii jest wbrew pozorom stosowane w ostateczności. Ze względu na duże ryzyko powikłań i skomplikowany przebieg zabiegu chirurgicznego, większość specjalistów zaleca w pierwszej kolejności wdrożenie leczenia zachowawczego.
Operacja jest wykonywana wyłącznie w przypadku osób, u których fizjoterapia nie przyniosła wymiernych rezultatów. Warto zauważyć również, że operacja korekcji dyskopatii rzadko jest wykonywana u osób starszych lub cierpiących na hemofilię, przez co liczba pacjentów, którzy mogą zostać poddani takiej procedurze jest stosunkowo mała.
Fizjoterapia w przebiegu dyskopatii – na czym polega?
Leczenie fizjoterapeutyczne dyskopatii polega na wzmocnieniu osłabionych struktur mięśniowych, które znajdują się w bezpośredni sąsiedztwie problematycznego krążka międzykręgowego. Odpowiednio wprowadzona aktywność fizyczna powoduje stymulację pracy tak zwanego „gorsetu mięśniowego”.
Powoduje to wytworzenie siły działające w przeciwną stronę niż jądro miażdżyste krążka zostało wysunięte. Do tego celu wykorzystuje się właściwie dobrane ćwiczenia z zakresu kinezyterapii oraz masaż leczniczy, który dodatkowo ma wpływ rozluźniający na bolesne tkanki.
Terapia manualna – skuteczna metoda czy relikt przeszłości?
Terapia manualna jest jedną z najpopularniejszych metod rehabilitacyjnych w przypadku dolegliwości kręgosłupa lędźwiowego. Odbarczenie korzeni nerwowych można osiągnąć przy użyciu technik manipulacyjnych, które pozwalają pacjentom uzyskać pełne uwolnienie od bólu.
Terapia manualna według Kaltenborna lub szkoły niemieckiej charakteryzuje się jednak stosowaniem technik bolesnych. Może to być w przeszkodą w korzystaniu z tej metody leczenia przez niektórych pacjentów. Jest to jednak skuteczna metoda leczenia, która obok terapii McKenzie’ego, stanowi podstawę nieinwazyjnego leczenia dyskopatii na całym świecie.
Dyskopatia – profilaktyka to podstawa
Dyskopatia lędźwiowa i szyjna są najpowszechniej występującymi dolegliwościami kręgosłupa. Skomplikowany proces leczenia decyduje jednak o tym, że terapia tego schorzenia jest czasochłonna i wymagająca dla pacjenta. Zgodnie z zasadą, która mówi, że lepiej zapobiegać niż leczyć, warto zdecydować się nad wprowadzeniem w swoje życie działań prewencyjnych, dających szansę na uniknięcie problemów z krążkiem międzykręgowym w przyszłości.
Postaw na sport
Bezpośrednią przyczyną dyskopatii jest utrata sprężystości krążka międzykręgowego, który staje się podatny na osiowe odkształcenia mechaniczne. Odpowiednie jego odżywienie i dostarczanie do tej struktury niezbędnych składników odżywczych jest możliwe w sytuacji wprowadzenia do swojego grafiku regularnej aktywności fizycznej. Uregulowane i unormowane ciśnienie krwi gwarantuje bowiem odżywienie wszystkich narządów naszego ciała, w tym także tkanki łącznej znajdującej się pomiędzy kręgami w kręgosłupie.
Zadbaj o ergonomię pracy!
Czynnikiem zwiększającym prawdopodobieństwo rozwinięcia się jednej z kilku postaci dyskopatii są niewłaściwe nawyki postawy i nieprawidłowa ergonomia pracy. W przypadku spędzania w pozycji siedzącej kilku godzin dziennie warto zadbać o odpowiednie ustawienie krzywizn kręgosłupa i regularne rozciąganie mięśni przyczepiających się do kręgosłupa.
Z kolei osoby wykonujące pracę fizyczną powinny zwrócić uwagę na odpowiedni sposób podnoszenia przedmiotów z ziemi i unikanie ruchów rotacyjnych tułowie. Dźwiganie ciężkich ładunku w pozycji zgięciowej kręgosłupa powoduje powiem kompresję osiową na krążek międzykręgowy, a co za tym idzie zwiększenie prawdopodobieństwa wysunięcia się z niego jądra miażdżystego.