Nikt z nas nie przepada za chodzeniem do lekarza. Oczywiście nie dlatego, że sama wizyta wymaga od nas jakiegoś specjalnego wysiłku, bądź przebieg wizyty jest nieprzyjemny. Z reguły podstawowym powodem jest to, że do specjalisty zgłaszamy się gdy coś nam dolega. Wizyta w przychodni czy szpitalu zawsze kojarzy się z czymś poważnym, wymagającym leczenia, a niekiedy nawet dłuższej hospitalizacji. Podobnie sprawa ma się w przypadku każdego lekarza specjalisty, także endokrynologa. O ile chodzimy do niego dużo rzadziej niż do zwykłego lekarza pierwszego kontaktu, warto wiedzieć, czym charakteryzuje się ta specjalizacja medycyny, jakie choroby można omówić z endokrynologiem i kiedy jego interwencja w nasze zdrowie jest wręcz niezbędna. Sprawdźmy, co leczy endokrynolog i czym się zajmuje endokrynologia.
Endokrynolog, jako jeden z wielu specjalistów
Endokrynolog to lekarz, który aby móc wykonywać swój zawód, ukończył studia medyczne na uczelni wyższej, a następnie jeszcze przez kilka lat uczył się, robiąc specjalizację z endokrynologii. Endokrynologia czym się zajmuje? Otóż dziedzina medycyny, jaką jest endokrynologia, zajmuje się, jak wskazuje przedrostek „endo-„ układem wydzielania wewnętrznego, a więc układem dokrewnym. Specjalizacja ta obejmuje zaburzenia pracy gruczołów wydzielniczych wewnątrz naszego ciała, w tym głównie hormonów. Powiązania z zaburzoną pracą układu hormonalnego to także choroby metaboliczne, rozwojowe, szczególnie u dzieci, a także schorzenia o podłożu ginekologiczno-położniczym.
Lekarz endokrynolog to wysoko wykształcony specjalista, dla którego żadnym problemem nie są wszelkie choroby związane z metabolizmem i te zależne od niego.
Specjalista od endokrynologii może skończyć studia i specjalizację w trzech różnych kierunkach, powiązanych bezpośrednio z zaburzeniami metabolicznymi. Podział specjalizacji endokrynologii obejmuje:
- Endokrynologię ogólną;
- Endokrynologię i diabetologię dziecięcą;
- Endokrynologię ginekologiczną i rozrodczości.
Jeśli chodzi o ostatnią z tych specjalizacji, lekarz endokrynolog może ją uzyskać tylko pod warunkiem, że wcześniej otrzymał tytuł specjalisty po zdanym egzaminie, ze specjalizacji jaką jest ginekologia i położnictwo. Jeśli chodzi o pierwsze dwie specjalizacji, to przede wszystkim typy szkolenia odpowiednie dla lekarzy, którzy wcześniej uzyskali wyższe podyplomowe wykształcenie w dziedzinie pediatrii, ale także chorób wewnętrznych. Jak widać specjalizacja, jaką jest endokrynologia to dziedzina medycyny, o niezwykle złożonych podstawach i nie opiera się tylko o jeden wybrany układ organizmu człowieka, ale obejmuje wiele z nich, ze względu na ich wspólną pracę i wzajemne oddziaływanie.
Jakimi chorobami zajmuje się endokrynolog?
Jak wspomnieliśmy już wyżej, endokrynolog to lekarz specjalista, którego wiedza musi obejmować złożoność pracy wielu układów organizmu. Wiedząc już z grubsza, czym zajmuje się endokrynolog, przejdźmy do szczegółów.
Ponieważ układ dokrewny, który jest głównym elementem jego wiedzy, wpływa na całe ciało poprzez wydzielanie różnych hormonów, kontrolujących działanie na ogromnym obszarze, wiele chorób i schorzeń bywa przez endokrynologów diagnozowanych, a następnie kompleksowo leczonych. Niezależnie od tego, jak niewielkie ilości hormonów występują u człowieka, ich znaczenie jest tak istotne, że zaburzona praca, któregokolwiek z gruczołów wydzielniczych może powodować poważne choroby, do których zaliczamy:
- zaburzony rozwój i wzrost organizmu;
- niewłaściwą intensywność metabolizmu;
- problemy z pracą mózgu, nastroju i stanu psychicznego;
- rozregulowane działanie układu rozrodczego u kobiet i mężczyzn;
- cukrzycę, typu 1 i 2, oraz zaburzenia w poziomie glukozy;
- niewłaściwe wydzielanie hormonów reakcji na stres i zagrożenie;
- zbyt niskie lub wysokie ciśnienie tętnicze krwi;
- patologiczną pracę serca i stanu naczyń krwionośnych;
- schorzenia nerek;
- schorzenia układu pokarmowego;
- zachwiany poziom regulacji poziomu minerałów we krwi;
- nieprawidłowe działanie układu odpornościowego;
- choroby czynności krwiotwórczej.
Niejednokrotnie wiele z tych schorzeń jest ze sobą silnie powiązanych, dlatego często w początkowej fazie leczenia endokrynolog może mieć problem z ustaleniem podstawy zaburzeń jakie występują u pacjenta. W przypadku każdej choroby lekarz musi wziąć pod uwagę ogólny stan zdrowia pacjenta, współistniejące choroby i predyspozycje do występowania patologii.
Podział specjalizacji endokrynologów
Lekarze endokrynolodzy mogą specjalizować się dodatkowo w konkretnych, zawężonych dyscyplinach swojej specjalizacji. Do głównych z nich należą:
- Tyreologia – dyscyplina endokrynologii, która obejmuje diagnozowanie i leczenie zaburzeń wynikających z chorób i niewłaściwej pracy tarczycy. Przykładami schorzeń jest niedoczynność i nadczynność tarczycy, nowotwory tego organu, ale także, coraz częściej wymieniane w ostatnich latach, schorzenie zwane Hashimoto.
- Diabetologia – dziedzina ta to przede wszystkim opieka nad pacjentami zmagającymi się z problemami wynikającymi z zaburzoną gospodarką cukrową. Do diabetologia trafiają diabetycy, zarówno typu 1 jak i 2, ze względu na problemy z wydzielaniem lub wykorzystaniem insuliny (insulinoopornością). Leczeni są oni kompleksowo przez endokrynologów, którzy dodatkowo sprawują kontrolę nad ich ogólnym stanem zdrowia, głównie układem krwionośnym i pracą nerek.
- Andrologia – w tym przypadku, specjalizacja ta opiera się o płeć męską, ponieważ lekarze skupiają się w niej na leczeniu i pomocy udzielanej mężczyznom. Dokładniej mówiąc, mamy tu na myśli pacjentów, u których dochodzi do zaburzonej pracy gruczołów wydzielniczych i nieprawidłowemu wydzielaniu hormonów płciowych.
Gdzie udać się po pomoc endokrynologa?
Czym zajmuje się endokrynologia zostało dość jasno wytłumaczone powyżej. Teraz czas na kilka praktycznych wskazówek odnośnie tego, gdzie należy się udać w poszukiwaniu pomocy, gdy podejrzewamy, że nasze problemy ze zdrowiem wymagają interwencji lekarza endokrynologa.
Pierwszym miejscem, do którego należy się udać po konsultację ze strony endokrynologów jest poradnia o charakterze specjalistycznym. Poradnia, klinika czy szpital endokrynologiczny to miejsce, gdzie bez problemu uzyskamy podstawową, ale i kompleksową opiekę ze strony lekarza specjalizującego się zarówno w endokrynologii dziecięcej, ginekologicznej, andrologii i tyreologii. Także diabetolodzy przyjmujący tam pacjentów, pomagają diabetykom w opanowaniu choroby przewlekłej.
Dzięki temu, że w przychodni dostępne są różnego rodzaju narzędzia, ułatwiające diagnostykę i leczenie, takie jak badania diagnostyczne, możliwa jest szybka i skuteczna pomoc pacjentom zgłaszającym się po odpowiednie leczenie.
Jeżeli niezbędna jest hospitalizacja, jak np. w schorzeniach typu cukrzyca typu 1, kliniki i szpitale endokrynologiczne są do tego dobrze przygotowane oferując swoim pacjentom kompleksowy szereg badań i opiekę.
Pobyt na oddziale opiera się głównie na:
- wykonaniu badań przy użyciu skomplikowanych technik, zarówno angiograficznych czy obrazowych;
- zabiegach operacyjnych, często na oddziale chirurgii endokrynologicznej lub chirurgii ogólnej i neurochirurgii;
- podawaniu, pod stałą kontrolą, w celach leczniczych oraz diagnostycznych, preparatów leczniczych;
- ciągłym, specjalistycznym kontrolowaniu poziomu hormonów i stanu zdrowia pacjenta;
- leczeniu groźnych dla życia i zdrowia, możliwych powikłań, a także zapobieganiu im przed czasem.
Ponieważ często pojawia się problem z szybkim dostępem do lekarza endokrynologa, pracującego w przychodni publicznej lub w ogóle niemożliwe jest znalezienie przychodni ze specjalistą tego typu w najbliższej okolicy, jedynym wyjściem jest udanie się do lekarza oferującego praktykę w przychodniach prywatnych. Niestety kosztuje to znacznie więcej, jednak jeśli nie ma innej opcji, trzeba na własną rękę znaleźć i zapłacić za wizytę.
Ze względu na to, że problemy endokrynologiczne mogą mieć poważne i groźne dla zdrowia podłoże oraz powikłania, nie powinniśmy zwlekać z wizytą u lekarza i wdrożeniem skutecznego leczenia, które pomoże nam odzyskać zupełnie normalne życie.
Źródła:
- Choroby wewnętrzne – przypadki kliniczne, Marcin Wełnicki Marcin Wełnicki , Artur Mamcarz Artur Mamcarz, PZWL, 2019;
- Endokrynologia nuklearna, Marek Dedecjus Medipage Wydawnictwo, 2015.