Tyłozgryz stanowi dość powszechną wadę zgryzu, która rozwija się już na bardzo wczesnym etapie życia człowieka, poczynając od dzieciństwa, a ujawniając się w pełni podczas wyżynania się stałych zębów. Polega ona na cofnięciu się dolnego łuku zębowego względem górnego. Górna szczęka jest w związku z tym wyraźnie wysunięta przed dolną. Często powoduje to także brak styku górnych oraz dolnych zębów.
Rodzaje tyłozgryzu
Należy nadmienić, że istnieje kilka rodzajów tyłozgryzu. Należą do nich:
- Tyłozgryz częściowy – cofnięcie i przechylenie dolnych siekaczy;
- Tyłozgryz całkowity – cofnięcie całego łuku dolnego żuchwy;
- Tyłozgryz rzekomy – zwiększony doprzedni wzrost kości szczęki w stosunku do kości mózgoczaszki.
Wczesna diagnoza tyłozgryzu jest niezwykle ważna; specjaliści wskazują, że szybka reakcja jest kluczowa w odpowiednim i skutecznym leczeniu wady. W przypadku, kiedy korekcja zębów nie nastąpi odpowiednio wcześnie, tyłozgryz może towarzyszyć nam również w dorosłym życiu i powodować niemałe problemy zdrowotne. Dowiedz się, skąd bierze się ta wada zgryzu, z jakimi zaburzeniami wiąże się jej nieleczenia oraz jak jej zaradzić, zarówno u dzieci, jak i dorosłych.
Przyczyny powstawania tyłozgryzu
Tyłozgryz powstaje w wyniku różnych zaburzeń, może także wynikać ze szkodliwych nawyków. Głównymi przyczynami formowania się tyłozgryzu mogą być:
- nieodpowiednia pozycja karmienia niemowlaka;
- zbyt długie ssanie smoczka przez dziecko lub nawyk ssania palca;
- zbyt wczesna utrata mleczaków (konkretnie dolnych siekaczy);
- niedobór witaminy D;
- poważna lordoza szyjna u dziecka.
Dolegliwości i zaburzenia związane z tyłozgryzem
W przypadku występowania tyłozgryzu istnieje możliwość wystąpienia kilku dolegliwości, które mogą być niezwykle uciążliwe dla osoby posiadającej tę wadę zgryzu. Oprócz występujących krzywych zębów, nieprawidłowego ułożenia ust oraz atypowych rysów twarzy, występują znacznie poważniejsze zaburzenia, znacznie utrudniające prawidłowe funkcjonowanie, takie jak:
- nierównomierne ścieranie zębów;
- znaczny rozwój próchnicy oraz stanów zapalnych, które wynikają z utrudnionego czyszczenia zębów;
- przeciążenie stawów żuchwowo-skroniowych;
- migrenowe bóle głowy;
- problem z prawidłowym rozdrobnieniem pożywienia (to z kolei może mieć negatywny wpływ na prawidłową pracę układu pokarmowego).
Leczenie tyłozgryzu u dzieci i dorosłych
Podobnie jak większość wad zgryzu, tyłozgryz również, przeważnie udaje się zdiagnozować w stu procentach dopiero w momencie pojawienia się u dziecka zębów stałych. Wcześniej, ze względu na mniejszą ilość zębów mlecznych, dentysta nie może stwierdzić, czy wada na pewno wystąpi. Około 7 lub 8 roku życia należy zatem zabrać dziecko do lekarza na wizytę kontrolną – wczesna diagnoza może pomóc w odpowiednim leczeniu i zniwelowaniu tyłozgryzu znacznie szybciej.
Jeśli zdiagnozowany został tyłozgryz całkowity lub częściowy, leczenie odbywa się za pomocą specjalnie opracowanego zestawu ćwiczeń. Jeśli jednak wada zostanie zdiagnozowana zbyt późno, do leczenia stosuje się aparaty czynnościowe (tzn. zdejmowane), a później stałe ortodontyczne. Zastosowanie takiego rozwiązania ma na celu uniknięcie ekstrakcji zębów, które rozwijają się w sposób nieprawidłowy.
W przypadku leczenia tyłozgryzu całkowitego i częściowego u osób dorosłych, leczenie odbywa się podobnie jak u starszych dzieci: za pomocą aparatu czynnościowego, a następnie ortodontycznego. Kiedy jednak diagnoza wskazuje na tyłozgryz rzekomy, jedynym rozwiązaniem często okazuje się operacja. Wynika to z faktu, że w tym przypadku podłożem wady jest zaburzenie długości żuchwy, konieczne jest zatem chirurgiczne wydłużenie członu. Zabieg jest planowany przez ortodontę i przeprowadzany później przez chirurga. Celem zaś utrwalenia efektów pozabiegowych, konieczne jest noszenie przez pacjenta aparatu ortodontycznego.
doktorantka Uniwersytetu Warszawskiego.
W wolnych chwilach piecze ciasta, wychowuje koty i słucha podcastów.
- Karłowska Irena, Zarys współczesnej ortodoncji. Podręcznik dla studentów i lekarzy stomatologów, Warszawa, 2001.