Choroby tarczycy to powszechny problem, z którym borykają się zarówno mężczyźni jak i kobiety w różnym wieku. Najczęstszym zaburzeniem w funkcjonowaniu tarczycy jest jej niedoczynność. Nieprawidłowe działanie tego gruczołu negatywnie wpływa na funkcjonowanie całego organizmu [1].
Czy dieta odgrywa istotną rolę?
Wiele mówi się na temat roli diety w zapobieganiu chorobom tarczycy oraz w ich leczeniu. Jest to w pełni uzasadnione, gdyż do prawidłowego funkcjonowania gruczołu tarczowego niezbędna jest odpowiednia podaż składników mineralnych i witamin wraz z pożywieniem. Dieta nieodpowiednio zbilansowana, pod względem wartości odżywczej, może stanowić czynnik zwiększający ryzyko chorób niezakaźnych, do których zaliczane są choroby tarczycy [2,3].
Do składników mających bezpośredni wpływ na prawidłowe funkcjonowanie tarczycy zaliczamy jod, cynk, żelazo oraz selen. Z kolei niedobór witaminy A, D oraz witamin z grupy B (szczególnie B2 i B3) może prowadzić do zaburzeń pracy gruczołu. Nie bez znaczenia pozostaje odpowiednie spożycie białka, właściwy dobór kwasów tłuszczowych oraz ilość i jakość węglowodanów. Należy także pamiętać o adekwatnej do aktywności fizycznej i stylu życia wartości energetycznej diety [2,3].
Witaminy A,C i E
Witaminę A, C oraz E zaliczamy do witamin o właściwościach antyoksydacyjnych, zwanych też przeciwutleniaczami. Zarówno niedoczynność i nadczynność tarczycy mogą wpływać na nasilenie stresu oksydacyjnego, czyli zaburzenia homeostazy komórkowej. Stres oksydacyjny odpowiada za procesy starzenia, a także rozwój miażdżycy, raka i choroby Alzheimera [4].
Na szczególną uwagę zasługuje witamina A – jak wykazano w badaniach na zwierzętach, jej niedobór jest powiązany ze zmniejszeniem wychwytywania jodu przez tarczycę, co wiąże się z ograniczoną syntezą i wydzielaniem hormonów, a także z powiększeniem gruczołu i zmniejszeniem tempa konwersji tyroksyny do trijodotyroniny oraz zwiększeniem wydzielania tyreotropiny. Brakuje jednak danych dotyczących tego zjawiska u ludzi [4].
Istnieją badania wskazujące na poprawę wchłaniania lewotyroksyny przy jednoczesnym wysokim spożyciu witaminy C. Warto dodać, że badania te skupiały się na osobach ze schorzeniami układu pokarmowego, które prowadzą do zmiany pH w żołądku. Jeśli chodzi o leczenie chorób tarczycy, jest to o tyle istotne, że zmienione pH żołądka może pogarszać wchłanianie syntetycznego hormonu tarczycy. Sposób w jaki witamina C wpływa korzystnie na zwiększenie wchłaniania leku pozostaje nieznany – za prawdopodobne uznaje się, że witamina ta poprawia rozpuszczalność lewotyroksyny, a tym samym jej wchłanianie [5,6].
Żywienie w prewencji, jak i w trakcie leczenia chorób tarczycy, opierać powinno się na zasadach prawidłowego żywienia i zdrowego stylu życia. Krótko mówiąc, należy dbać o prawidłową podaż składników odżywczych, w tym witamin i składników mineralnych wraz z pożywieniem, jest to możliwe dzięki różnorodnej i dobrze zbilansowanej diecie. Kiedy jest to utrudnione, należy rozważyć suplementację diety.
Skąd czerpać dawkę niezbędnych witamin?
Prawidłowa podaż witamin, wspomnianych w niniejszym artykule, ma miejsce dzięki codziennemu spożywaniu warzyw i owoców, tłuszczów roślinnych, pełnoziarnistych produktów zbożowych. Witaminę A, poza produktami roślinnymi znajdziemy w wątrobie i innych podrobach, mleku, jajach oraz rybach. Warto wspomnieć, że w Polsce dobrym źródłem witaminy C są ziemniaki – jest to spowodowane ich stosunkowo wysokim spożyciem [7].
Artykuł napisała:
Katarzyna Błaszkowska,
Dietetyk
Źródła:
- Taylor, P. N., Albrecht, D., Scholz, A., Gutierrez-Buey, G., Lazarus, J. H., Dayan, C. M., & Okosieme, O. E. (2018). Global epidemiology of hyperthyroidism and hypothyroidism. Nature Reviews Endocrinology, 14(5), 301–316.
- Sadowska J., Stawska A.: Dietoprofilaktyka chorób współtowarzyszących niedoczynności tarczycy w wybranej grupie kobiet. Bromat. Chem. Toksykol. XLVII, 2015; 4: 690-700.
- Stolińska H., Wolańska D.: Składniki pokarmowe istotne w niedoczynności tarczycy. Żyw. Czł. i Met. 2012, XXXIX: (3): 221-231.
- Sworczak K., Wiśniewski P.: The role of vitamins in the prevention and treatment of thyroid disorders. Polish Journal of Endocrinology. 2011; 62: (4): 341-342.
- Jubiz W., Ramirez M.: Effect of Vitamin C on the Absorption of Levothyroxine in Patients With Hypothyroidism and Gastritis. JCEM 2014; 99 (6): E1031–E1034.
- https://doktormagda.pl/2018/02/witamina-c-poprawia-wchlanianie-hormonow.html
- Głąbska D., Włodarek D.: Witaminy. W: Dietoterapia. (red.) Włodarek D. Wydaw. Lekarskie PZWL, Warszawa 2014: 84-123.